Kredit reytinqi – fərdi şəxs, müəssisə, region və ya ölkənin kredit qabiliyyətliliyinin ölçü vahididir. Kredit reytinqi yuxarıda adlarını çəkdiyimiz bazar iştirakçılarının keçən və cari maliyyə vəziyyətinə, eləcə də onların mülkiyyəti və maliyyə öhdəliklərinin həcminə əsaslanır. Müvafiq qiymətləndirmənin əsas təyinatı potensial kreditor və əmanətçilərdə götürülmüş maliyyə öhdəliklərinin vaxtında ödənilməsi ilə bağlı təəssürat yaratmaqdır. Axır vaxtlar, kredit reytinqlərinin tətbiq olunma sferası da genişlənib: sığorta haqlarının yeni miqdarının, icarə girovları, yeni namizədlərin işə götürülməsi zamanı keyfiyyətin təyin edilməsində istifadə olunur.
Kredit reytinqi nisbi xarakter daşıyır, ona görə də bu və ya digər ölkənin, müəssisə və sənaye sahəsinin xüsusiyyətlərini nəzərə lamaq lazımdır. Aşağı kredit reytinqi təbii ki, arzuolunan deyil və yüksək defolt ehtimalından xəbər verir.
Müstəqil reytinq agentlikləri
Ən iri reytinq agentliklərinə (bütün dünya üzrə çalışan) Moody’s, Standard and Poor’s və Fitch Ratings aid edilir.
Kredit reytinqlərinin mahiyyəti
Şirkətin kredit reytinqi istiqraz kimi qiymətli kağızlara kapital qoyan potensial investorlar üçün əsas maliyyə göstəricisidir. Kredit reytinqi şirkətlər tərəfindən buraxılan istiqraz kimi bir çox qiymətli kağızlar üçün adi maliyyə aləti rolunu oynayır.
Reytinqlər Standard & Poor’s, Moody’s və ya Fitch Ratings kimi reytinq agentlikləri tərəfindən tərtib olunur və A, B, C kimi bir sıra hərflərlə işarə olunurlar. Standard & Poor’s tərəfindən tərtib olunan reytinqə görə etibarlı şirkətləri etibarsız kompaniyalardan fərqləndirmək üçün AAA, AA +, AA, AA-, А +, А, А-, BBB +, BBB, BBB-, BB +, BB, BB-, B +, B, B-, CCC +, CCC, CCC-, CC, C, D kimi hərflərdən istifadə olunur. BBB- reytinqindən aşağı olanlar isə spekulyativ və ya dəyərsiz istiqraz kimi qiymətləndirilir. Moody’s reytinq sistemi isə öz konsepsiyasına görə Standard & Poor’s-ə oxşasa da, adları fərqlənir. Bu fərqi aşağıdakı cədvəldə aydın görmək olar.
Moody’s |
S&P |
Fitch |
|
|||
UZUNMÜDDƏTLI |
QISAMÜDDƏTLI |
UZUNMÜDDƏTLI |
QISAMÜDDƏTLI |
UZUNMÜDDƏTLI |
QISAMÜDDƏTLI |
|
Aaa |
P-1 |
AAA |
A-1+ |
AAA |
F1+ |
ən yüksək dərəcə |
Aa1 |
AA+ |
AA+ |
yüksək dərəcə |
|||
Aa2 |
AA |
AA |
||||
Aa3 |
AA- |
AA- |
||||
A1 |
A+ |
A-1 |
A+ |
F1 |
üst orta dərəcə |
|
A2 |
A |
A |
||||
A3 |
P-2 |
A- |
A-2 |
A- |
F2 |
|
Baa1 |
BBB+ |
BBB+ |
alt orta dərəcə |
|||
Baa2 |
P-3 |
BBB |
A-3 |
BBB |
F3 |
|
Baa3 |
BBB- |
BBB- |
||||
Ba1 |
Not prime |
BB+ |
B |
BB+ |
B |
investisiya edilə bilməyən spekulyativ |
Ba2 |
BB |
BB |
||||
Ba3 |
BB- |
BB- |
||||
B1 |
B+ |
B+ |
yüksək spekulyativ |
|||
B2 |
B |
B |
||||
B3 |
B- |
B- |
||||
Caa1 |
CCC+ |
C |
CCC |
C |
vacib risklər |
|
Caa2 |
CCC |
son dərəcə spekulyativ |
||||
Caa3 |
CCC- |
xilas edilməsi gözlənilən müfliləşmə |
||||
Ca |
CC |
|||||
C |
||||||
C |
D |
/ |
DDD |
/ |
iflas |