2017-ci ilin iyulun 1-nə sığortaedənlərin Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna (DSMF) borcunun məbləği ilin əvvəlinə nisbətən 29,9 mln. manat və ya 9,3% artaraq 321,22 mln. manat göstəricisindən 351,14 mln. manat göstəricisinə qalxıb.
Hesablama Palatasından verilən məlumata görə, artım həm iri sığortaedənlər üzrə, həm qeyri-büdcə sektorunda fəaliyyət göstərən digər hüquqi şəxslər, həm də bələdiyyə mülkiyyətində olan digər təşkilatlar üzrə müşahidə olunub.
Qeyd edilən tarixə DSMF-nin debitor borclarının 59,18 mln. manatı (47,92 mln. manat borcun əsas məbləği, 11,24 mln. manat penya və maliyyə sanksiyaları, 0,02 mln. manat digər borclar) və ya 16,9%-i iri sığortaedənlər üzrə formalaşıb ki, bu da ilin əvvəlinə olan borc məbləğindən 10,53 mln. manat və ya 21,6% çoxdur. O cümlədən, artım borcun əsas məbləği üzrə 9,67 mln. manat və ya 25,3%, penya və maliyyə sanksiyaları üzrə 0,85 mln. manat və ya 8,1% təşkil edib.
Əvvəlki dövrlərdə olduğu kimi, cari ilin birinci yarısının sonuna da iri sığortaedənlər üzrə DSMF-nin debitor borclarının əsas hissəsi – 30,53 mln. manatı və ya 51,6%-i “Azərsu” ASC-yə aid olub. Bu təşkilat üzrə Fondun debitor borclarının məbləği ilin əvvəlinə nisbətən 1,78 mln. manat və ya 6,2%, o cümlədən, borcun əsas məbləği 1,58 mln. manat, penya və maliyyə sanksiyaları üzrə borclar 0,21 mln. manat artıb.
Həmin tarixə Rabitə, Nəqliyyat və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin DSMF-yə borcu 9,29 mln. manat (7,39 mln. manat borcun əsas məbləği, 1,89 mln. manat penya və maliyyə sanksiyaları, 0,01 mln. manat digər borclar) və ya Fondun iri sığortaedənlər üzrə debitor borclarının 15,7%-i qədər təşkil edib ki, bu da ilin əvvəlinə olan borc məbləğindən 0,35 mln. manat və ya 3,9% çoxdur (o cümlədən, artım borcun əsas məbləği üzrə 0,33 mln. manat və ya 4,7%, penya və maliyyə sanksiyaları üzrə 0,01 mln. manat və ya 0,5% artıb).
“Azərenerji” ASC-nin də 2017-ci ilin əvvəlinə nisbətən I yarısının sonunda DSMF-yə borcu 0,13 mln. manat və ya 2,2% artaraq (o cümlədən, borcun əsas məbləği üzrə 0,13 mln. manat və ya 2,3%) 6,08 mln. manata (5,78 mln. manat borcun əsas məbləği, 0,3 mln. manat penya və maliyyə sanksiyaları) çatıb ki, bu da DSMF-nin iri sığortaedənlər üzrə debitor borclarının 10,3%-i qədərdir.
SOCAR, “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin və “Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin də Fonda borcları 2017-ci ilin əvvəlinə nisbətən 1 iyul tarixinə artıb, artım SOCAR üzrə borcun əsas məbləği olmaqla 0,58 mln. manat və ya 77,3%, “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC üzrə 0,76 mln. manat və ya 33,5% (o cümlədən, borcun əsas məbləği üzrə 0,7 mln. manat və ya 38,5%, penya və maliyyə sanksiyaları üzrə 0,62 mln. manat və ya 13,9%), “Azərbaycan Hava Yolları” QSC üzrə 0,55 mln. manat və ya 35,3% (o cümlədən, borcun əsas məbləği üzrə 0,53 mln. manat və ya 34,05%) təşkil edib. Cari ilin iyulun 1-nə bu təşkilatların DSMF-yə borcunun məbləği müvafiq olaraq 1,33 mln. manat və ya Fondun iri sığortaedənlər üzrə debitor borclarının 2,2%-i qədər, 3,03 mln. manat (o cümlədən, borcun əsas məbləği 2,52 mln. manat, penya və maliyyə sanksiyaları 0,51 mln. manat) və ya Fondun iri sığortaedənlər üzrə debitor borclarının 5,1%-i qədər və 2,11 mln. manat (o cümlədən, borcun əsas məbləği 2,09 mln. manat) və ya qurumun iri sığortaedənlər üzrə debitor borclarının 3,6%-i qədər olub.
2017-ci ilin əvvəlinə “Azərkimya” İstehsalat Birliyi və “Azəriqaz” İstehsalat Birliyinin Fonda borcu olmasa da, 01.07.2017-ci il tarixə borcun əsas məbləği olmaqla “Azərkimya” İstehsalat Birliyinin DSMF-yə 0,01 mln. manat, “Azəriqaz” İstehsalat Birliyinin isə 1,45 mln. manat (Fondun iri sığortaedənlər üzrə debitor borclarının 2,5%-i qədər) borcu yaranıb.
İri sığortaedənlərdən ilin əvvəlinə nisbətən Fonda borc məbləğlərində azalma yalnız “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” QSC üzrə müşahidə edilib, bu təşkilatın DSMF-yə borc məbləği ilin əvvəlinə nisbətən 59,7 min manat azalaraq 372,5 min manat təşkil edib ki, bu da Fondun iri sığortaedənlər üzrə debitor borcunun 0,6%-i, ilin əvvəlinə olan müvafiq borc məbləğinin isə 86,2%-i qədərdir.
Qeyd edilən tarixə dövlət mülkiyyətində olan digər təşkilatların da Fonda borcu yaranıb, borc məbləği 4,98 mln. manat (o cümlədən, borcun əsas məbləği 4,42 mln. manat, penya və maliyyə sanksiyaları 0,56 mln. manat) təşkil edib ki, bu da DSMF-nin sığortaedənlər üzrə cəmi debitor borclarının 1,4%-i qədərdir.
2017-ci ilin əvvəlinə nisbətən 1 iyul tarixinə bələdiyyə mülkiyyətində olan təşkilatların DSMF-yə borcu cüzi də olsa artıb, artım 0,02 mln. manat və ya 0,2% təşkil edib, 01.07.2017-ci il tarixə bu təşkilatların Fonda borcunun məbləği 8,07 mln. manat (o cümlədən, borcun əsas məbləği 6,48 mln. manat, penya və maliyyə sanksiyaları 1,59 mln. manat) və ya Fondun sığortaedənlər üzrə cəmi debitor borclarının 2,3%-i qədər olub.
İş məhkəmə həddinə çatıb
89 mln. manat və ya ilin əvvəlinə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna (DSMF) olan borcun 7,1%-i qədər borcun ödənişinin təmin edilməsi üçün məhkəmə orqanlarına iddia ərizələri göndərilib.
Hesablama Palatasından APA-ya verilən məlumata görə, 2016-cı ilin eyni dövründə həmin göstəricilər, müvafiq olaraq, 2333 sığortaedən, 12,21 mln. manat və 3,8% təşkil edib.
Göründüyü kimi, keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3,1 dəfə az sayda sığortaedənə qarşı məhkəmə iddiası qaldırılsa da iddia qaldırılmış borc məbləği əvvəlki illə müqayisədə 10,68 mln. manat və ya 87,5% çoxdur. Cari ilin 6 ayı ərzində əsasən böyük məbləğdə borcu olan sığortaedənlərə qarşı iddia qaldırılıb.
İddiaların 4-ü iri sığortaeənlərə qarşı (o cümlədən, 1 iddia “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” QSC-yə qarşı, 3 iddia “Azəriqaz” İstehsalat Birliyinə qarşı), 16-sı dövlət mülkiyyətində olan digər təşkilatlara qarşı, 1-i bələdiyyə mülkiyyətində olan təşkilata qarşı, 228-i digər hüquqi şəxslərə qarşı, 513-ü isə fiziki şəxslərə qarşı qaldırılıb.
Qaldırılmış iddia ərizələrindən 10,87 mln. manat məbləği əhatə edən 450 ərizəyə məhkəmə orqanlarında baxılıb, əvvəlki dövrlərdə qaldırılmış iddialar da daxil olmaqla 3,3 mln. manat məbləğində və ya qaldırılmış iddia məbləğinin 14,4%-i qədər iddia məbləği təmin edilib, 7,51 mln. manat məbləğində 7 iddia ərizəsi rədd edilib, təmin edilmiş iddia ərizələri üzrə 0,11 mln. manat (23,4%) vəsaitin ödənişi həyata keçirilib. Qeyd edilənlər debitor borcların aradan qaldırılması üzrə həyata keçirilmiş tədbirlərin yetərli olmaması barədə fikir söyləməyə əsas verir.
