Bakıda keçirilən COP29 iqlim konfransında Cənubi Asiya ölkələrinin “COAST” qeyri-hökumət təşkilatı (QHT) çərçivəsində birləşən nümayəndələri iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə təcili tədbirlərlə bağlı çağırış edərək, inkişaf etmiş ölkələrin öz maliyyə öhdəliklərini yerinə yetirməkdən yayındıqlarını bildiriblər.
Bu barədə QHT nümayəndələri Bakıda keçirilən mətbuat konfransında bildiriblər.
Onlar qlobal istiləşmənin səbəb olduğu fəlakətlərin çoxaldığını bildirərək inkişaf etmiş ölkələrdən vədlər verməyi dayandıraraq konkret maliyyə və iqlim öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə başlamağı tələb ediblər.
“Onlar artıq insanların həyatı ilə oynaya bilməzlər. Biz açıq şəkildə bəyan etmək istəyirik ki, Hindistan, Nepal, Banqladeş, Şri-Lanka, Pakistan və digər ölkələr daxil olmaqla Cənubi Asiya sakinləri iqlim dəyişikliyinin nəticələrindən əziyyət çəkirlər. Biz təcili tədbirlərin görülməsini tələb edirik”, – QHT nümayəndələri qeyd ediblər.
COP29-un son hesabatı narahatedici reallığı vurğulayır: nəzarətsiz istixana qazı emissiyalarının səbəb olduğu rekord temperatur qlobal istiləşmənin 1,5°C səviyyəsində məhdudlaşdırılması hədəfinə nail olunmasını təhlükə altına almaqda davam edir.
Maliyyə öhdəlikləri məsələsi də ciddi narahatlıq doğurur. İnkişaf etmiş ölkələr hələ də iqlim maliyyələşdirilməsi üçün ildə 100 milyard dollar səfərbər etməklə bağlı verdikləri vədi yerinə yetirməyib. İndi yeni hədəf olan iqlim maliyyəsi üzrə Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfi (NCQG) müzakirə olunur, lakin onun xüsusilə donor ölkələrin iştirakı baxımından interpretasiyası aydın deyil. İnkişaf etməkdə olan ölkələrə qrant əvəzinə daha çox kredit təklif olunur ki, bu da onların borcunu artırır və iqlim problemlərinin effektiv həllinə kömək etmir.
İtki və zərərin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı da aydın fəaliyyət qaydalarına ehtiyac var. Bu fond iqlim dəyişikliyindən əziyyət çəkən icmaların real ehtiyaclarına deyil, ilk növbədə özəl sektorun maraqlarına xidmət edən karbon bazarı mexanizmləri ilə əvəz edilməməlidir. Bu fonda investisiyaların qeyri-bərabər bölgüsü artır: bərpa olunan enerji üçün vəsaitlərin böyük hissəsi inkişaf etmiş ölkələrə gedir, inkişaf etməkdə olan ölkələr isə lazımi dəstək olmadan qalır ki, bu da qlobal iqlim hədəflərinin yerinə yetirilməsini təhlükə altına alır.
Aktivistlər bildirirlər ki, hərbi xərclərlə iqlimə investisiya qoyuluşu arasında artan fərq xüsusi narahatlıq doğurur. Hərbi büdcələr 2,44 trilyon dollara çatıb ki, bu da vəsaitin olduğunu, lakin bu resursları iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə yönəltmək üçün siyasi iradənin olmadığını açıq şəkildə göstərir.
