Bugünkü məqalədə “Banker.az”ın “İnvestisiya” bölməsinin ən çox yayımladığı indikatordan bəhs edəcəyik.
“Qızıl kəsişmə” və ya ingilis dilində “Golden cross” — qrafikdə nisbətən qısamüddətli dəyişən orta göstərici (MA) uzunmüddətli dəyişən orta göstəricini yuxarıdan kəsməsi ilə formalaşan texniki fiqurdur. Bu, qiymətli kağızın qısamüddətli dəyişən orta göstəricini (məsələn, 50 günlük) uzunmüddətli dəyişən orta göstəricini (məsələn, 200 günlük) və ya müqavimət səviyyəsini yuxarı istiqamətdə keçdikdə yaranan “alış” (bullish) qırılma (breakout) nümunəsidir. “Golden cross” uzunmüddətli yüksəliş bazarının (bull market) formalaşa biləcəyinə işarə edir. Yüksək ticarət həcmi adətən bu indikatoru daha da gücləndirir.
Məqaləni oxumamış əsas məqamlara diqqət edək
▫️ “Golden cross” — güclü yüksəliş rallisinin mümkünlüyünü göstərən texniki qrafik nümunəsidir.
▫️ Qrafikdə səhmın qısamüddətli dəyişən orta göstəricini uzunmüddətli dəyişən orta göstəricini yuxarıdan kəsdikdə yaranır.
▫️ “Golden cross” ölüm kəsişməsi (“death cross”) ilə müqayisə olunur; “death cross” qiymətlərin enişini (bearish) göstərir.
▫️ “Golden cross” gecikən indikator olduğuna görə, treyderlər onu qərarvermədə digər alətlərlə birlikdə istifadə etməlidirlər.
“Golden cross”-un mahiyyəti
“Golden cross” termini texniki analizdə istifadə olunan alətdir və momentum indikatoru hesab olunur. Bu, qiymətlərin davamlı olaraq artdığını, yəni momentum qazandığını göstərir. Beləliklə, treyder və investorların baxışı satışdan alışa dəyişir.
Bu indikator adətən üç mərhələdən ibarətdir:
▫️ Birinci mərhələ: Enən trend tədricən dibə çatır və alıcılar satıcıları üstələməyə başlayır.
▫️ İkinci mərhələ: Qısamüddətli hərəkətli orta uzunmüddətli ortalamanı yuxarıdan kəsir; bu, qırılmanı (breakout) işə salır və eniş trendinin çevrildiyini təsdiqləyir.
▫️ Üçüncü mərhələ: Kəsişmədən sonra davamlı yüksəliş trendi formalaşır. Geriçəkilmələrdə (pullback) dəyişən orta göstəricilar dəstək səviyyəsi kimi çıxış edir — yenidən aşağı kəsişmə baş verənədək.
Sürətli fakt:
▫️ Dəstək (support) — bazarın qiymətin daha aşağı düşməsinə imkan vermədiyi səviyyədir.
▫️ Müqavimət (resistance) — bazarın qiymətin daha yuxarı qalxmasına müqavimət göstərdiyi səviyyədir.
▫️ Qırılma (breakout) — qiymətin bu səviyyələrdən birini keçməsidir.
“Golden cross” ilə istifadə olunan dəyişən orta göstəricilar
Ən çox istifadə olunanlar 50 günlük və 200 günlük dəyişən orta göstəricilərdir. Daha uzun zamanlarda adətən daha güclü və davamlı qırılmalar yaradır. Məsələn, S&P 500 kimi indeksdə 50 günlük ortalamanın 200 günlük ortalamanı yuxarıdan kəsməsi ən məşhur alış siqnallardan biridir.
Günlük treyderlər bəzən ticarət üçün 5 və 15 günlük kimi daha qısa zamanlardan istifadə edirlər. Digərləri isə öz strategiyalarına uyğun olaraq həftəlik və ya aylıq zamanları seçə bilərlər. Burada əsas məqam odur ki, zaman çərçivəsi nə qədər böyükdürsə, “Golden cross” qırılması bir o qədər güclü və davamlı olur.
“Golden cross”a nümunə
50 və 200 günlük dəyişən orta göstəricilərın istifadə olunduğu qrafikdə 50 günlük orta bir müddət enişdə olduqdan sonra bazarın daha aşağı dəstəkləmədiyi səviyyəyə çatır. 200 günlük orta isə cüzi enişdən sonra sabitləşir.
Zamanla qiymətlər tədricən artır və 50 günlük ortalama yuxarı trendə keçir. Nəticədə qısamüddətli orta uzunmüddətli ortalamanı yuxarıdan keçir və “Golden cross” formalaşır. Bu, eniş trendindən yüksəliş trendinə keçidi təsdiqləyir.
Diqqətəlayiq məqam odur ki, trendin dibindən sonra şamların (candlestick) qiymət diapazonu kəskin genişlənir. Bu zaman bazar iştirakçılarının əhval-ruhiyyəsini dəyişən müəyyən bir hadisənin baş verdiyi ehtimal olunur.
“Golden cross” və “Death cross”
“Golden cross” və “death cross” bir-birinə zidd indikatorlardır:
▫️ “Golden cross” — uzunmüddətli yüksəliş bazarının mümkünlüyünü göstərir.
▫️ Death cross — uzunmüddətli eniş bazarına işarə edir.
Hər iki kəsişmə yüksək ticarət həcmi ilə müşayiət olunanda daha əhəmiyyətli sayılır. “Death cross”da qısamüddətli orta uzunmüddətli ortalamanı yuxarıdan aşağı kəsir, “Golden cross”-da isə aşağıdan yuxarı keçir.
Kəsişmədən sonra uzunmüddətli hərəkətli orta “Golden cross” zamanı dəstək, death cross zamanı isə müqavimət səviyyəsi kimi qəbul edilir. Bu kəsişmələr trend dəyişikliyini göstərə bilər, lakin çox vaxt trend dəyişdikdən sonra ortaya çıxır.
“Golden cross”un məhdudiyyətləri
Bütün indikatorlar gecikəndir — yəni qrafiklər keçmiş məlumatlara əsaslanır. Buna görə də onlar proqnozlaşdırıcı deyil, daha çox reaktivdir. Nəticədə “Golden cross” bəzən yalançı siqnal da verə bilər.
Keçmişdə böyük yüksəliş bazarlarını təsdiqləsə də, “golden cross” hər zaman işlək olmur. Bu səbəbdən onu mütləq digər (xüsusən də qabaqlayıcı) indikatorlarla təsdiqləmək lazımdır.
“Golden cross” həmişə alış deməkdirmi?
Qısamüddətli orta uzunmüddətli ortalamanı yuxarıdan kəsdikdə bazarda qəti yüksəliş dönüşü kimi şərh olunur. Bu, investorlar üçün alış bazarı baxış deməkdir.
“Golden cross” nə qədər etibarlıdır?
Gecikən indikator olduğu üçün siqnal bazar qalxdıqdan sonra görünür və bu da onu etibarlı kimi göstərə bilər. Lakin eyni gecikmə səbəbilə yalancı siqnallar sonradan üzə çıxa bilər. Buna görə treyderlər “Golden cross”-u adətən digər indikatorlarla birlikdə istifadə edirlər.
Nəticə
“Golden cross” eniş trendinin çevrildiyini təsdiqləyən texniki alət kimi qəbul olunur. Onu düzgün istifadə etməyin açarı — mənfəət hədəfləri, stop-loss və risklərin idarə edilməsi kimi əlavə filtr və alətlərdən yararlanmaqdır. Risk–mükafat nisbətini qoruyun və sadəcə kəsişməni kor-koranə izləməkdənsə, ticarətin zamanlamasına diqqət yetirin.
