Azərbaycanda kənd təsərrüfatı qalıqları və meşə tullantıları kimi üzvi materiallardan əldə edilən biokütlə istilik və elektrik enerjisi istehsal etmək üçün bioenerji elektrik stansiyalarında istifadə edilə bilər.
Bunu Energetika Nazirliyi yanında Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Dövlət Agentliyinin (BOEMDA) Bərpa olunan enerji mənbələri ərazilərinin inkişafı şöbəsinin müdir müavini Sahib Xəlilov bildirib.
“Bu bərpa olunan enerji mənbəyi təkcə karbon emissiyalarını azaltmır, həm də tullantıların davamlı idarə edilməsi təcrübələrini təşviq edir. 380 MVt-lıq bioenerji potensialı Azərbaycanın bərpa olunan enerji mənzərəsini daha da şaxələndirir”, – S. Xəlilov bildirib.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın külək, günəş, su elektrik, biokütlə və geotermal enerji kimi bərpa olunan enerji mənbələrini mənimsəməsi onun davamlılıq və ətraf mühitin mühafizəsinə sadiqliyini əks etdirir: “Bu təşəbbüslər enerjinin şaxələndirilməsi və təhlükəsizliyinə töhfə verməklə yanaşı, həm də Azərbaycanı daha “yaşıl” və dayanıqlı enerji gələcəyinə keçiddə lider kimi tanıdır. Bərpa olunan enerji sahəsində əldə edilən uğurlara qısa nəzər salmaq kifayətdir ki, Azərbaycanın “yaşıl enerji” istehsalı sahəsində imkanları aydın görünsün. Belə ki, 2023-cü ildə respublikanın enerji sistemində qoyuluş gücü 8 320,8 MVt təşkil edib ki, bu da ötən illə müqayisədə 373,6 MVt (4,7 %) artım deməkdir. Artımın 140,6 MVt-ı su elektrik stansiyalarının, 233 MVt-ı isə günəş elektrik stansiyalarının payına düşüb. Su elektrik stansiyaları daxil olmaqla bərpa olunan enerji mənbələri üzrə elektrik stansiyalarının gücü 1 687,8 MVt-dır ki, bu da ümumi istehsal gücünün, təxminən 20,3 %-ni təşkil edir”.
BOEMDA-nın rəsmisi qeyd edib ki, zəngin təbii ehtiyatlara və strateji coğrafi mövqeyə malik ölkə olan Azərbaycan artan enerji tələbatını davamlı şəkildə ödəmək üçün bərpa olunan enerji potensialından istifadə etməyə hazırdır: “Quruda 135 QVt və dənizdə 157 QVt texniki potensiala malik Azərbaycanın bərpa olunan enerji sektoru iqtisadi artım, enerji təhlükəsizliyi və ekoloji davamlılıq üçün böyük vədlər verir.
Azərbaycanda əsas bərpa olunan enerji mənbələri arasında külək enerjisi 3 000 MVt əhəmiyyətli potensialı ilə seçilir. Ölkənin müxtəlif relyefi, o cümlədən düzənliklər və sahilyanı ərazilər, turbinlər vasitəsilə külək enerjisindən istifadə etmək üçün ideal şərait yaradır. Azərbaycanın landşaftını əhatə edən külək stansiyaları bərpa olunmayan mənbələrdən asılılığı azaldaraq, ölkənin enerji şəbəkəsinə əhəmiyyətli töhfə vermək qabiliyyətinə malikdir”.
S. Xəlilov bildirib ki, Azərbaycanın digər zəngin resursu olan günəş enerjisi 23 000 MVt-lıq əla texniki potensiala malikdir: “İl boyu günəşin bol olduğu, xüsusən də Naxçıvan və Abşeron yarımadası kimi bölgələrdə günəş enerjisi istehsalı böyük vədlər verir. Günəş enerjisini tutmaq üçün xüsusi qaydada yerləşdirilmiş günəş panelləri evlər, müəssisələr və sənayelər üçün təmiz və davamlı enerji mənbəyi təmin edərək səmərəli şəkildə elektrik enerjisi istehsal edə bilər.
Bundan əlavə, Azərbaycanın dağlıq ərazisi dağ çaylarından, ilk növbədə, su elektrik enerjisi istehsalı vasitəsilə 520 MVt əhəmiyyətli potensial təklif edir. Mütəxəssis vurğulayıb ki, axan suyun ağırlıq qüvvəsindən istifadə etməklə əldə edilən hidroelektrik enerji qlobal miqyasda ənənəvi bərpa olunan enerji mənbəyi olub: “Azərbaycanda su elektrik stansiyalarının inkişafı su ehtiyatlarının idarə edilməsini dəstəkləməklə yanaşı, bərpa olunan enerji hədəflərinə əhəmiyyətli dərəcədə töhfə verə bilər. Azərbaycanın quru ərazisində bərpa olunan enerji sektorunun 27 QVt gücündə təxmin edilən iqtisadi potensialı dayanıqlı enerji infrastrukturuna sərmayə qoyuluşunun məqsədəuyğunluğunu vurğulayır. Bu iqtisadi potensial təkcə enerji müstəqilliyi üçün deyil, həm də iş yerlərinin yaradılması, texnologiyanın inkişafı və bərpa olunan enerji bazarına investisiyaların cəlb edilməsi üçün bir fürsətdir. Bu potensialdan istifadə istiqamətində 2020-ci ildən “Masdar”, “ACWA Power”, BP, “Fortescue Future Industries”, “China Gezhouba Group Overseas Investment”, “Total Energies”, “Nobel Energy”, “A-Z Czech Engineering” və “Baltech” şirkətləri ilə bərpa olunan enerji layihələri ilə bağlı əməkdaşlığa başlanılıb və xeyli uğurlar əldə edilib”.
Şöbə müdirinin müavini əlavə edib ki, coğrafi cəhətdən əlverişli mövqedə yerləşən Azərbaycan “yaşıl enerji” istehsalı üçün əhəmiyyətli potensiala malikdir: “Müxtəlif bərpa olunan mənbələri əhatə edən bu potensial bu resurslardan səmərəli istifadəyə yönəlmiş məqsədyönlü dövlət siyasəti vasitəsilə nəinki tanınır, həm də fəal şəkildə davam etdirilir. Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində “yaşıl enerji” zonasının yaradılması ilə bağlı tədbirlər haqqında” Azərbaycan Prezidentinin 2021-ci il 3 may tarixli Sərəncamı və bu Sərəncamın icrası ilə bağlı Nazirlər Kabinetinin 21 iyun 2022-ci il tarixli Sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərində 2022-2026-cı illərdə “yaşıl enerji” zonasının yaradılması üzrə Tədbirlər Planı” təsdiq edilib. Hazırda məsləhətçi şirkətin cəlb edilməsi ilə Naxçıvan MR-nın “yaşıl enerji zonası” konsepsiyasının hazırlanması üçün müvafiq işlər görülməkdədir. Şəbəkə operatoru “Azərenerji” ASC ilə birlikdə beynəlxalq məsləhətçi şirkətlərin cəlb edilməsi ilə daxili elektrik şəbəkəsinin bərpa olunan enerji mənbələrindən qəbul edə biləcəyi yük müəyyənləşdirilib, bunun əsasında bərpa olunan enerji layihələrinin icrası üçün mərhələli yol xəritəsi müəyyən edilib”.
S. Xəlilovun sözlərinə görə, görülən işlər, qeyd olunan sənədlər bir daha göstərir ki, Azərbaycanda “yaşıl enerji”yə keçid davamlı xarakter daşıyır və planlı dövlət siyasətinə əsaslanır.
