Keçən il ABŞ-nin ən səxavətli 25 xeyriyyəçisi tibbi və elmi tədqiqatlardan tutmuş ətraf mühitin mühafizəsi təşəbbüslərinə və aşağı gəlirli amerikalılar üçün hüquqi xidmətlərə qədər müxtəlif məqsədlər üçün milyardlarla dollar bağışlayıb. Bu ilin noyabrında ABŞ-də keçiriləcək prezident seçkiləri ərəfəsində reytinq iştirakçılarının bəziləri öz ianələrini demokratiyanın maraqlarını müdafiə edən təşkilatlara yönəldiblər.
“Forbes USA”a görə, reytinqin 25 üzvünün ümumi qazancı 2023-cü ildə təxminən 211 milyard dollar təşkil edib ki, bu da keçən illə müqayisədə təxminən 7% çoxdur. Təkcə 2023-cü ildə xeyriyyəçilərin ianələri təxminən 25 milyard dollar olub.
Bununla belə, son bir ildə milyarderlərin sərvətindəki artımla müqayisədə xeyriyyə yardımlarının həcmi zəifləyir. Ən yaxşı 25 xeyriyyəçinin sərvəti 1.35 trilyon dollar təşkil edir ki, bu da bir il əvvəllə müqayisədə 44% çoxdur.
Uorren Baffet
Həyatı boyu etdiyi ianələr: $56.7 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$5.2 milyard
İanə istiqamətləri: səhiyyə, yoxsulluqla mübarizə
Sərvəti: $131 milyard
İanələrin payı: 30%
“Berkshire Hathaway”in 93 yaşlı baş direktoru Uorren Baffet “Bağışlama andı” proqramına qoşularaq sərvətinin 99%-dən çoxunu bağışlamağa söz verib. Proqramın əsas məqsədi milyarderlər arasında xeyriyyəçiliyi təşviq etməkdir. 2006-cı ildən bəri Baffet hər il milyardlarla dollarlıq “Berkshire Hathaway” səhmlərini Bill və Melinda Qeyts fonduna, həmçinin üç övladı və mərhum həyat yoldaşının yaratdığı dörd başqa fonda bağışlayır.
Bill Qeyts və Melinda Frenç Qeyts
Həyatı boyu etdikləri ianələr: $42.5 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$4.1 milyard
İanə istiqamətləri: səhiyyə, yoxsulluqla mübarizə
Sərvətləri: $125 milyard, $10.6 milyard
İanələrin payı: 24%
Cütlüyün 2021-ci ildə boşanmasına baxmayaraq, Bill və Melinda “Bill and Melinda Gates Found”un həmsədrləri kimi fəaliyyətlərini davam etdirirlər. Yanvarda fond ötən illə müqayisədə 300 milyon dollar çox – 8.6 milyard dollarlıq büdcə elan edib. Fondun məqsədi 2026-cı ilə qədər illik ianə büdcəsini 9 milyard dollara çatdırmaqdır.
Corc Soros
Həyatı boyu etdiyi ianələr: $21 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$2.6 milyard
İanə istiqamətləri: demokratiya, insan haqları
Sərvəti: $6.7 milyard
İanələrin payı: 65%
Son üç onillikdə 93 yaşlı “hedge” fondunun təsisçisi Corc Soros 2022-ci ildə 21 milyard dolları xeyriyyəçilik məqsədləri üçün istifadə etdiyini iddia edən “Open Society Foundations”a 32 milyard dollar köçürüb. “Open Society Foundations” ABŞ-da 4.5 milyard dollarlıq aktivləri olan qeydiyyatdan keçmiş xeyriyyə təşkilatıdır.
Maykl Blumberq
Həyatı boyu etdiyi ianələr: $17.4 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$3 milyard
İanə istiqamətləri: ekologiya, səhiyyə, təhsil
Sərvəti: $96.3 milyard
İanələrin payı: 15%
“Bloomberg”in 82 yaşlı qurucusu Maykl Blumberq 2022-ci ilə nisbətən təxminən 1.3 milyard dollar artaraq 2023-cü ildə 3 milyard dollar bağışlayıb. Keçən il Blumberq “Bloomberg”dəki payını ölümündən sonra və ya bəlkə də ondan əvvəl “Bloomberg Philanthropies”ə bağışlayacağını söyləyib.
Makkenzi Skott
Həyatı boyu etdiyi ianələr: $16.58 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$2.15 milyard
İanə istiqamətləri: iqtisadi, irqi və gender bərabərliyi
Sərvəti: $35.3 milyard
İanələrin payı: 32%
2023-cü ildə Skott ABŞ-ın 35 ştatında, həmçinin Braziliya, Hindistan və digər ölkələrdə 360 təşkilata 2.15 milyard dollar ianə edib. Skottun özünün xeyriyyə fondu yoxdur. O, ianələrinin siyahısını “Yield Giving” saytında dərc edir.
Cim və Merilin Saymons
Həyatı boyu etdikləri ianələr: $6.03 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$830 milyon
İanə istiqamətləri: əsas elm, riyaziyyat
Sərvətləri: $30.7 milyard
İanələrin payı: 16%
2023-cü ilin iyununda Simons ailəsi riyaziyyat departamentinə sədrlik etdiyi və həyat yoldaşı Merilinin Lonq-Aylenddəki Stouni-Bruk şəhərindəki Nyu-York Dövlət Universitetinə yeddi il ərzində 500 milyon dollar bağışlamağı vəd edib. Onlar həmçinin qlobal iqlim böhranının həlli yollarını inkişaf etdirən ətraf mühit təşkilatı olan “New York Climate Exchange”ə 100 milyon dollar bağışlayıblar.
Mark Zukerberq və Pristsilla Çan
Həyatı boyu etdikləri ianələr: $4.5 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$600 milyon
İanə istiqamətləri: elm, təhsil
Sərvətləri: $165 milyard
İanələrin payı: 3%
“Meta”nın həmtəsisçisi və onun pediatr həyat yoldaşı keçən il iki yeni biohabın yaradılmasını və maliyyələşdirildiyini elan edərək, xeyriyyəçilik səylərini elmi sahədə genişləndiriblər. Biohablar 2016-cı ildə elmi ictimaiyyətə nəzarət və ya xəstəliyin yayılmasının qarşısını almağa kömək edəcək yeni alətlər hazırlamaq və tədqiqatları dəstəkləmək üçün cütlüyün düşündüyü iddialı proqramın bir hissəsidir.
Stiven və Konni Balmer
Həyatı boyu etdikləri ianələr: $3.75 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$850 milyon
İanə istiqamətləri: iqtisadi mobillik
Sərvətləri: $123 milyard
İanələrin payı: 3%
Sentyabr ayında “Microsoft”un keçmiş CEO-su və onun həyat yoldaşı yeddi il ərzində 175 milyon dollar ianə etdiklərini açıqlayıblar. Ailənin Ohayoda yerləşən xeyriyyə təşkilatı 29 ştatda fəaliyyət göstərir və aztəminatlı uşaqlara təhsil kursları və öyrənmə resurslarına çıxış təmin etməklə onlara kömək edir.
Fill və Penni Nayt
Həyatı boyu etdikləri ianələr: $3.6 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$230 milyon
İanə istiqamətləri: təhsil
Sərvətləri: $42.5 milyard
İanələrin payı: 7%
2023-cü ilin aprelində “Nike”nin qurucusu və həyat yoldaşı Penni Oreqon ştatının Portlend şəhərinin afro-amerikalı sakinlərini dəstəkləmək üçün beş-on il ərzində 400 milyon dollarlıq ianə elan ediblər. Vəsaitlər Portlend bölgəsinin sakinləri üçün təhsil kurslarına və digər proqramlara yönəldiləcək.
Ceff Bezos
Həyatı boyu etdiyi ianələr: $3.33 milyard
Ötən illə müqayisədə dəyişikliklər: +$540 milyon
İanə istiqamətləri: ekologiya, təhsil
Sərvəti: $196 milyard
İanələrin payı: 2%
“Amazon”un qurucusu və sədri avqust ayında 100 milyon dollarlıq “Maui Found” fondunu yaradıb. Keçən il “Bezos Day 1 faimilies” evsiz ailələrin daimi evlərə köçməsinə kömək etmək üçün 23 ştatda, Vaşinqtonda və Puerto-Rikoda 38 təşkilata 117.5 milyon dollar bağışlamışdı.
