Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti tərəfindən küçə parklanmasına görə qiymətlər müəyyən edilənədək, paytaxtın küçə və prospektlərində parklanma yerləri ödənişsizdir. Bununla bağlı həmin yerlərdə lövhələr yerləşdirilib və qeyd olunub: “Tariflər müəyyən edilənə qədər parklanma ödənişsizdir”.
İki ilə yaxındır ki, bu lövhələrlə qarşılaşırıq. Ancaq parklanma yerlərində “parkovşik”lər var və vətəndaşlardan qeyri-rəsmi şəkildə ödəniş yığırlar. Yəni bu 2 il müddətində nə qiymət müəyyənləşdirilib, nə də ki parklanma ödənişsizdir.
Suallar yaranır: Niyə tariflər hələ də müəyyənləşməyib? Prosesin bu qədər uzanmasının səbəbi nədir? Tariflərin müəyyənləşməməyi o deməkdir ki, yığılan ödənişlər qeyri-rəsmidir və dövlət büdcəsindən yayınır? Bəs yığılan pullar hara gedir?
“BNA adından sui-istifadə hallarıdır”
Bakı Nəqliyyat Agentliyinin (BNA) mətbuat xidmətinin rəhbəri Mais Ağayev deyir ki, qeyri-rəsmi ödəniş yığılmasının agentliklə heç bir əlaqəsi yoxdur: “Birmənalı deyə bilərəm ki, BNA adından sui-istifadə hallarıdır. Çünki bizim hər hansı əməkdaşımızla “parkovşik” dediyimiz həmin şəxslər arasında hər hansı əməkdaşlıqdan söhbət gedə bilməz. Əksinə, bu günə qədər BNA adından verilən açıqlamalara diqqət etsəniz, görəcəksiz ki, dəfələrlə bu barədə xəbərdarlıqlar olub. Hər dəfə də açıq şəkildə bildirmişik ki, tariflər müəyyən edilənə qədər küçə parklanma yerlərindən istifadə etmək ödənişsizdir. Buna görə sürücülərdən vəsait alınması da tam qanunsuzdur”.
“BNA-nın səlahiyyətində deyil”
M.Ağayev bildirdi ki, qanunsuz pul yığılması ilə bağlı hallara qarşı mübarizə aparmaq BNA-nın səlahiyyətlərinə aid məsələ deyil: “Hələ də biz bu cür qanunsuz əməllərin şahidi oluruq. Buna görə dəfələrlə tərəfimizdən hüquq mühafizə orqanlarına da müraciət edilib. Niyə tədbir görülmür, bu, artıq həmin qurumların cavab verməli olduğu məsələdir”.
Qanunun icrasında problemlər var
Prosesin bu qədər uzanma səbəblərinə gəlincə, nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Elməddin Muradlı deyir ki, məsələ qiymətin müəyyənləşməsi ilə bitmir, parklanma ilə bağlı qəbul edilən qanunun icrasında problemlər var: “Yeni qaydalara görə parkinqdə insan xidmət göstərməyəcək, hər bir işi xüsusi texniki vasitə həll edəcək. Yəni sürücü dayanacağa daxil olan kimi xüsusi texniki vasitə – parkomat onu qeydə almalı, vətəndaş orda ödəniş etməli, ödəniş haqda məlumat dərhal mərkəzi informasiya sisteminə getməli, həmin bildiriş əsasında sürücü parklama yerinə daxil olmalıdır. Hansı zaman aralığı üçün ödəniş edibsə, o qədər qala bilər, artıq qaldığı müddətdə cərimə olunacaq. Xüsusi texniki vasitə bunu müəyyənləşdirib necə cərimə təyin edəcək? Yaxud əlillər üçün ayrılmış yerdə başqa maşınlar park ediləndə xüsusi texniki vasitə cərimə yazmalıdır. Necə yazacaq? Xüsusi texniki vasitə robot deyil axı, gəzmir. Deməli, hər parklama yerində agentliyin bir əməkdaşı durmalıdır. Yəni orda bir əməkdaş dayanıb bu işləri görməsə, prosesin xüsusi texniki vasitə ilə bərpası real görünmür. Mexanizmi yazıb qəbul edirlər, amma icrasına gələndə problem yaşanır”.
Yeni tariflər baha ola bilər?
E.Muradlı deyir ki, parklanma qiymətlərinin yüksək olma ehtimalı da var və tariflərin müəyyənləşməsinin ləngiməsində bunun da rolu ola bilər: “Ola bilər ki, yeni tariflər baha olacaq. İndi isə bir az həssas dövrdür və insanlar arasında narazılıq yaranma ehtimalı var. Belə məqamda Nazirlər Kabineti gözləməyi üstün tuta bilər”.
E.Muradlı bildirdi ki, qiymətlərin hələ də müəyyənləşməməsindən istifadə edən bəzi işbazlar isə əhalidən qeyri-qanuni pul yığırlar ki, bu da büdcədən böyük vəsaitin yayınması deməkdir.
Cavabı olmayan suallar
Millət vəkili Razi Nurullayev deyir ki, qeyri-qanuni parklanmadan yığılan qeyri-qanuni ödənişlərlə bağlı Milli Məclisdə mütəmadi olaraq məsələ qaldırılır, müzakirə olunur: “Hətta büdcə müzakirələrində belə, bu məsələ gündəmə gətirildi, hökumət üzvlərinin nəzərinə çatdırıldı. Hər dəfə eşidirik ki, bununla bağlı müəyyən nizamlamalar olacaq, düzələcək. Müəyyən ödəniş aparatları alınmalıdır, proqram yazılmalıdır və s. Ancaq neçə illərdir bu məsələ düzəlmir. Üstəlik, ödənişsiz olduğu yazılıb, amma sürücülərdən qeyri-qanuni pul yığılır. Bu zaman da onlarda sual yaranır ki, bütün bu vəsait hara gedir, nəyə sərf olunur, hesabatlılığı varmı? Şəffaf şəkildə yığılıb, şəffaf şəkildə xərclənirmi? Bu sualların cavabları yoxdur”.
Texniki məsələlərə bağlı deyil
R.Nurullayev deyir ki, küçə parklanması işinin indiyə qədər həll olunmaması texniki məsələlərə bağlı deyil: “Texniki məsələlərin həlli asan variantdır. İstənilsə, bir ay, hətta daha qısa müddətdə həlli mümkündür. Amma bunu həll etmək, bu vəsaitlərin şəffaflaşdırılması, hesabatlılığın təmin olunması istəyi varmı? Məsələ texniki vasitələrdə deyil. Bu qədər müzakirə edilir, amma həlli yoxdursa, deməli, kimlərinsə məsələnin bu cür olmasında marağı var. Kimlərsə bu məsələnin qanuni şəkildə aparılmasına, vəsaitlərin büdcəyə köçürülməsində maraqlı deyil”.
DİN-in səlahiyyətinə daxil deyil
Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) mətbuat xidmətinin şöbə rəisi, polis mayoru Elşad Hacıyevinsözlərinə görə, ümumilikdə, parklanmadakı qanunsuzluqla bağlı DİN tərəfindən müvafiq tədbirlər həyata keçirilir ki, bu kimi neqativ hallar kütləvi şəkil almasın. Amma konkret olaraq, qanunsuz pul yığılması məsələsi Daxil İşlər Nazirliyinin səlahiyyət və inzibati fəaliyyətinə daxil deyil: “Əgər orda qanunsuz yığım, pul tələbi varsa, hansısa formada alınan vəsaitlə bağlı çek, yaxud qəbz verilmirsə, bununla bağlı müvafiq qaydada İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinə müraciət edilməlidir”.
