Bu il Azərbaycanda dövlət tərəfindən ipoteka kreditləşməsi artırılsa da banklar öz vəsaitləri hesabına ipoteka kreditlərini verilməsini azaltması ümumi dinamikaya təsir edir.
Banker.az Mərkəzi Banka istinadən xəbər ki, 2025-ci ilin ilk yeddi ayında dövlət büdcəsindən İpoteka və Kredit Zəmanət Fonduna ayrılmış vəsait 47,75 milyon manat təşkil edib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 27 faiz azalma deməkdir. Bununla belə, İKZF hazırda ipoteka kreditlərinin digər maliyyə mənbəsi kimi ipoteka istiqrazları buraxmaqla yerləşdirir. Ötən ilin ilk yeddi ayında 300 milyon manat olan göstərici cari ildə 370 milyon manata çatıb.
Banklar tərəfindən verilmiş ipoteka kreditlərinin həcmi də azalaraq 280,28 milyon manatdan 247,2 milyon manata düşüb. Bu, kreditlərin yeni verilişində müəyyən yavaşlamanın baş verdiyini göstərir. Lakin diqqətçəkən məqam odur ki, İKZF tərəfindən yenidən maliyyələşdirilən ipoteka kreditlərinin həcmi əksinə artıb – 246,21 milyon manatdan 257,72 milyon manata yüksəlib.
Ümumi ipoteka portfeli isə artım tempini qoruyub, lakin ötən illə müqayisədə daha zəif sürətlə. 2024-cü ilin iyulunda portfel 4 milyard 19 milyard manat idi və illik artım 11 faiz təşkil edirdi. 2025-ci ilin iyulunda isə portfel 4 milyard 440 milyard manata çatıb, amma illik artım tempi 5 faizə qədər zəifləyib. Başqa sözlə, portfelin həcmi böyüməyə davam etsə də, böyümə dinamikası azalıb.
Fond hazırda dövlət tərəfindən birbaşa ipoteka krediləri üzrə subsidiyası düşsə də, onu alternativ mənbə kimi ipoteka istiqrazları ilə əvəzləyib.
AMB-nin mayda təqdim etdiyi sorğuya əsasən, banklar növbəti rübdə ümumi ipoteka kreditləri, o cümlədən İKZF hesabına verilən kreditlər üzrə kredit standartlarında dəyişiklik olmayacağını gözləyirlərdilər.
Banklardan gələn sorğu nəticələrinə əsasən, 2025-ci ilin I rübündə ümumi ipoteka kreditləri üzrə tələbdə artım trendi davam edib. Respondentlərin cavablarına görə, tələbdəki artım İKZF hesabına verilən ipoteka kreditləri üzrə müşahidə olunub. Cari ilin I rübündə tələbin artmasına təsir göstərən əsas faktor ilin əvvəlində İKZF tərəfindən ipoteka kreditləşməsi prosesinin davam etdirilməsi məqsədilə müvəkkil banklara ipoteka kreditlərinin, o cümlədən güzəştli ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün limitlər ayrılmasıdır.
Banklar növbəti rübdə İKZF hesabına verilən ipoteka kreditləri üzrə tələbdə artım trendinin davam edəcəyi, daxili ipoteka kreditlərində isə tələbdə dəyişiklik olmayacağı qənaətində idilər.
