Rusiyadan Azərbaycana, Gürcüstana və Ermənistana xalis pul köçürmələri 2022-ci ildə əvvəlki illə müqayisədə beş dəfədən çox artaraq ÜDM-in müvafiq olaraq 3 %-ni, 8 %-ni və 17 %-ni təşkil edib.
“Report” xəbər verir ki, bu, Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) may ayı üzrə “Regional iqtisadi inkişaf perspektivləri” adlı hesabatında öz əksini tapıb.
“Tacikistan və Özbəkistanda da xalis pul köçürmələri iki dəfə artaraq ÜDM-in 13 %-dən 23 %-ə yüksəlib. Eyni zamanda, tarixən Rusiyadan gələn fəhlə miqrantların pul köçürmələrindən asılı olan Qırğızıstan Respublikasına xalis pul köçürmələri 2022-ci ildə əksinə, ÜDM-in təxminən 6 faiz bəndi azalıb. Bu daxilolmaların miqyası bu ölkələrin bəzilərində makroiqtisadi vəziyyət üçün kritik önəm daşıyır və onların gələcək ölçüsü və dəyişmə sürəti ilə bağlı qeyri-müəyyənlik risk yaradır”, – hesabat müəllifləri qeyd ediblər.
BVF vurğulayıb ki, onların böyüklüyünü nəzərə alaraq, bank sistemi vasitəsilə şəxsi köçürmələrin aparılması da maliyyə sabitliyinə təsir göstərir və diqqətlə izlənilməlidir.
Hesabata görə, qeyri-rezident depozitləri Ermənistan, Gürcüstan və Özbəkistanda ÜDM-in 4-8 faiz bəndi artaraq, ÜDM-in 6-18 %-nə çatıb: “Rusiyadan Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrinə (əsasən Ermənistan, Gürcüstan, Qazaxıstan və Özbəkistan) gələn miqrantların diapazonu 50-150 min nəfər arasındadır ki, bu da ev sahibi ölkənin əhalisinin 5 %-ni təşkil edir. Bu, kirayə daşınmaz əmlak bazarlarında gərginliyə səbəb olub. Gürcüstan və Qazaxıstanda 2022-ci ilin sonuna kimi kirayə haqqı illik olaraq 20 %-dən çox artıb və bu, onsuz da yüksək olan inflyasiyaya təzyiq göstərir”.
BVF 2023-cü ildə transsərhəd köçürmələrin artım tempinin və Rusiyadan Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrinə miqrant axınının 2022-ci illə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə azalacağını gözləyir.
CCA ölkələrində ÜDM artımının 2023-cü ildə 4,2%-ə qədər yavaşlaması və sonra 2024-cü ildə bir qədər 4,5%-ə yüksələcəyi proqnozlaşdırılır. BVF hesab edir ki, 2023-cü ildə artımın yavaşlaması (Ermənistan və Gürcüstanda kəskin olacağı gözlənilir) Ukraynadakı müharibənin ilkin yayılmasının azalmasını əks etdirir.
BVF analitikləri qeyd edirlər ki, son iyirmi ildə Rusiya ilə Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələri arasında sinxron artım müşahidə olunub ki, bu da əsasən onlar arasında güclü ticarət və maliyyə əlaqələrinin nəticəsi olub. Bununla belə, 2022-ci ildə Rusiyadakı tənəzzül CCA ölkələrində iqtisadi artımın azalmasına səbəb olmayıb. Əksinə, CCA ölkələrinin əksəriyyəti gözlənilməz müsbət xarici təsirlər səbəbindən əhəmiyyətli artım artımı yaşadı. BVF vurğulayır ki, bu yayılmaların xarakteri və müddətini başa düşmək potensial riskləri qiymətləndirmək və düzgün siyasət qərarları qəbul etmək üçün vacibdir.
Fondun proqnozlarına görə, 2023-cü ildə Azərbaycanın qeyri-neft ÜDM-nin artım tempi müvafiq olaraq 4,2%, 2024-cü ildə 3,6%, neft ÜDM-i 0,5% və 0,3% təşkil edəcək.
