Noyabr ayında Çində investisiyaların həcmi ardıcıl üçüncü dəfə azalıb. Bu, Çin Xalq Respublikasının sədri Si Cinpinin dünyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatının artımını zəiflədə biləcək risklərə diqqət yetirilməsi ilə bağlı çağırışından qısa müddət sonra baş verib.
“Bloomberg” analitiklərinin qiymətləndirmələrinə görə, əsas kapitala illik investisiyaların həcmi ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,6% azalıb. Bu göstərici proqnozlaşdırılan 2,3%-lik azalmadan və oktyabr ayında qeydə alınmış 1,7%-lik geriləmədən daha kəskindir. Bu isə Çin rəhbərliyinin, xüsusilə infrastruktur, daşınmaz əmlak və yüksək texnologiyalı istehsal kimi əsas sahələrdə investisiyaların sabitləşdirilməsi və canlandırılması üçün müdaxiləsinin zəruri olduğunu göstərir.
Keçən həftə Si Cinpinin sədrliyi ilə keçirilən Mərkəzi İqtisadi İşçi Konfransında Çinin “investisiyaların sabitləşdirilməsi və canlandırılması üzərində işləmək”, həmçinin “mərkəzi hökumətin büdcə çərçivəsində investisiyaların miqyasını artırmaq” niyyətində olduğu bildirilib. Bu, Çin rəhbərliyi tərəfindən investisiya artım tempinin yavaşlamasının ilk rəsmi etirafı olub.
Noyabr ayında pərakəndə satışların artımı son üç ilin ən zəif göstəricisi olub. Bu isə daxili istehlakın azalmasına və ev təsərrüfatlarının etimad səviyyəsinin aşağı olmasına işarə edir, xüsusilə də daşınmaz əmlak sektorunda artıq beşinci ildir davam edən artımın zəifləməsi fonunda.
Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) Pekini daxili tələbi stimullaşdırmaq və davamlı deflyasiyadan əziyyət çəkən iqtisadiyyatı bərpa etmək üçün daha qətiyyətli tədbirlər görməyə çağırıb.
Milli Statistika Bürosunun məlumatına əsasən, noyabr ayında pərakəndə satışlar illik müqayisədə 1,3% artıb ki, bu da 2022-ci ilin dekabrından bəri ən zəif artım tempidir və “Bloomberg” analitiklərinin 2,9%-lik proqnozunu doğrultmayıb. Sənaye istehsalı isə illik ifadədə 4,8% artaraq analitiklərin 5%-lik proqnozundan və oktyabr ayındakı 4,9%-lik göstəricidən bir qədər aşağı olub.
“Goldman Sachs” analitikləri qeyd ediblər ki, noyabr ayı üzrə iqtisadi aktivlik göstəriciləri, xüsusilə pərakəndə satışlar baxımından bazar gözləntilərini doğrultmayıb. Onlar həmçinin əsas kapitala investisiyaların zəif artımına diqqət çəkiblər: bu göstərici illik ifadədə 10,7%-ə düşüb (oktyabrda 11,4% idi). Bununla belə, “Goldman Sachs” bu geriləməyə həddindən artıq diqqət yetirilməməsi barədə xəbərdarlıq edir və bildirir ki, Milli Statistika Bürosu tərəfindən aparılan statistik düzəlişlər fundamental amillər qədər mühüm rol oynayıb.
Çin xərclər metodu əsasında (investisiyalar, istehlak və xalis ixrac daxil olmaqla) ÜDM üzrə tam rüblük məlumatları dərc etmir. Bunun əvəzinə, əsas kapitala investisiyalar və pərakəndə satışlar kimi aylıq statistik göstəricilər açıqlanır.
Çində investisiyaların azalması Si Cinpinin “anti-involyasiya” siyasətinin nəticə verdiyini göstərir.
2018-ci ildən etibarən Statistika Bürosu əsas kapitala investisiyaların dəyər üzrə sahələrə görə bölgüsünü dərc etməyi dayandırıb və yalnız müxtəlif sahələr üzrə artım göstəricilərini təqdim edir.
Çin hakimiyyəti 2025-ci il üçün iqtisadi artım hədəfini təxminən 5% səviyyəsində müəyyən edib. Üçüncü rübün məlumatlarına görə, iqtisadiyyat 4,8% artıb ki, bu da il ərzində ən aşağı göstəricidir. İqtisadçılar Çinin bu il 5%-lik hədəfə çatacağını gözləyirlər.
