İranda 2023-cü ilin sonunda zəfəran istehsalının həcmi 170 ton təşkil edəcəksə, keçən il bu rəqəm 400 tona yaxın olub. “Financial Times” (FT) yazır ki, məhsuldarlığın azalması artıq dünyanın ən bahalı ədviyyatının qiymətinin bir kiloya görə 1.8 min dollara qədər artmasına səbəb olub.
Qəzet aydınlaşdırır ki, dünyada bütün zəfəranın təxminən 90%-i İranda istehsal olunur. Zəfəran birjasının nümayəndələri hasilatın həcminin azalmasının hava şəraiti ilə bağlı olduğunu deyib – 2023-cü ilin yayında İranda havanın temperaturu +50°-yə çatıb. İranlı ekoloq Məhəmməd Dərviş ölkədə iqlim dəyişikliyi səbəbindən belə anomaliyaların daha tez-tez baş verəcəyinə aydınlıq gətirib.
Zəfəranın yüksək qiyməti, FT-nin yazdığı kimi, onun kolleksiyasının mürəkkəbliyi ilə izah olunur – bir kq ədviyyat hazırlamaq üçün təxminən 170 min çiçək lazımdır. Onun dəyəri son illərdə artıb, nəticədə birja fəaliyyətə başlayıb, həmçinin fyuçers və zəfəran investisiya fondu yaradılıb.
İran daxilində ümumi istehsalın təxminən dörddə birini təşkil edən zəfəranın istehlakı ölkədəki böhran və inflyasiyanın artması fonunda azalır – 2023-cü ilin sonunda bu, demək olar ki, 40% təşkil edib. Bu səbəbdən İranda ədviyyatın qiyməti 1.4 min dollara qədər artıb və bu səbəbdən onun satışları yarıbayarı azalıb, FT mənbəsi bildirib.
