Insight (ingilis dilindən tərcümədə “qavrama”, “mahiyyəti anlama” deməkdir) – beynin fəaliyyətinin kortəbii və gözlənilməz təzahürüdür, hansıki insana bu və ya digər problemi dərk etməyə və tez bir zamanda həllini tapmağa kömək edir.

Daha sadə desək, insayt – aydınlatmadır; insanın beynində sözün əsl mənasında heç yerdən yaranan və mühüm problemin həllinə kömək edən parlaq ideya və ya fikirdir.

Yəqin ki, Nyuton haqqında hekayəni xatırlayırsınız. O, yerin cazibə qanununu başına alma düşəndən sonra kəşf etmişdi. Deyə bilərik ki, Nyuton müəyyən bir problemi necə həll edəcəyini gözlənilməz anda başa düşdü.

İstifadə səhvləri

İnsayt və insayd (ing. inside) anlayışlarını qarışdırmayın, çünki bu sözlər fərqli məna daşıyır. İnsayd – “insayder məlumatı” anlayışının qısaltmasıdır və kənar şəxslərdən gizlədilməli olan informasiya deməkdir.

Məsələn, qanuna görə, ictimai şirkətlərin rəhbərləri rəsmi məlumatlar dərc olunana qədər maliyyə nəticələrini açıqlaya bilməzlər, çünki belə bir insayderin sahibi birjada digər oyunçular üzərində müəyyən üstünlüyə malikdir.

Tarix

“İnsayt” termini ingilis dilindən götürülüb və “mahiyyəti dərk etmək” mənasını daşıyır. Bu termin ilk dəfə 1910-cu ildə fransız riyaziyyatçısı Anri Puankare tərəfindən işlədilib.

Puankare dərk etmənin 4 mərhələdən ibarət olduğunu müəyyən etdi:

1. Hazırlıq. Bu mərhələdə informasiya axtarılır, təhlil edilir, sorğu və ya problem formalaşdırılır, onun həlli yolları həyata keçirilir.

2. Yetişmə. Bu mərhələdə insanın diqqəti tez-tez yayınır, və o, həll etməkdə çətinlik çəkdiyi problem haqqında düşünməməyə çalışır. Lakin şüuraltı olaraq beyin yenə də “işləməyə” davam edir.

3. İnsayt. Şüursuz olaraq insan problemin həllini tapır və onu şüura ötürür. Bu, tamamilə gözlənilmədən, insanın fərqli bir işlə məşğul olduğu bir vaxtda baş verir.

4. Yoxlama. İndi insan nəticəni qiymətləndirir və təhlil aparır, qərarının etibarlılığını yoxlayır.

Təcrübə

“İnsayt” sözünü İT sahəsində dəqiqədə istifadə sayına görə keçmək çətindir. Xüsusilə də məhsul və marketinq tədqiqatları haqqında danışdıqda. Belə ki, bu halda komandanın tək vəzifəsi sorğular, müsahibələr və A / B testləri kimi müxtəlif keyfiyyət və kəmiyyət araşdırmalarına əsasən müştəri davranışını proqnoz etməkdir.