Rublun dollar qarşısında 100-ə doğru ucuzlaşması davam edir və bu dəfə hakimiyyət əvvəlki dövrlərdə güclü siyasət tədbirləri gördüyü səviyyəyə çatmasına qarşı “biganə” qalır. Banker.az xəbər verir ki, bu barədə “Bloomberg”in şərhində bildilir.
Daha zəif rubl artıq narahatlıq doğurmur və dövlət büdcəsinə gələn il artacaq xərclər planları fonunda fayda verəcək, hökumət siyasəti barədə danışan iki məlumatlı şəxs deyib. Adlarının açıqlanmamasını istəyən həmin şəxslər bildiriblər ki, rublun dollar qarşısında 100-ə çatmasına hakimiyyət razıdır.
Rusiya Bankı iyun ayında ABŞ-ın qrupa sanksiyalar tətbiq etməsindən sonra Moskva Birjasında dollar və avro ticarətini dayandırdığı üçün rubl məzənnəsini hesablamaq üçün banklararası əməliyyatlardan istifadə edir. Cəza tədbirləri xarici valyuta çatışmazlığını artırıb və Mərkəzi Bankın məlumatlarına görə, rubl son ticarət günündən 9% daha zəifdir. ABŞ-ın qurumlara birjada əməliyyatları dayandırmaq üçün təyin etdiyi müddət isə 12 oktyabrda bitib.
“Hazırkı vəziyyətdə, dollar qarşısında 100 rublluq məzənnə o qədər də qorxulu deyil, hərçənd inflyasiya üzərində müəyyən təsiri var,” – deyə, Rusiya Bankının sabiq yüksək vəzifəli məmuru Oleq Vyuqin bildirib.
Hökumət və Rusiya Bankının mətbuat xidmətləri şərh vermək tələbinə dərhal cavab verməyiblər.
Rubl eyni dövrdə Çin yuanına qarşı da zəifləyib və yuan, Kreml tərəfindən “toksik” valyutalara alternativ olaraq qəbul edildikdən sonra əsas valyutaya çevrilib. Bu, Prezident Vladimir Putinin 2022-ci ildə Ukraynaya hərbi müdaxiləsindən sonra ABŞ və müttəfiqlərinin tətbiq etdiyi sanksiyalarla əlaqədardır. Rusiya valyutası Moskva birjasında yuan qarşısında 11% dəyər itirərək, 13.26-ya düşüb ki, bu da may ayından bəri ən aşağı səviyyədir.
Keçən il iki dəfə dollar/rubl məzənnəsi 100-ü keçib. Rusiya Bankı həmin vaxt fövqəladə iclasda əsas faiz dərəcəsini 350 baza bəndi artırıb. Hökumət isə oktyabrda sərtləşdirilmiş kapital nəzarəti tətbiq edərək, 43 ixracatçı qrupu xarici valyuta gəlirlərinin 80%-ni ölkəyə gətirməyə və onların böyük hissəsini daxili bazarda rubl ilə satmağa məcbur edib.
İqtisadiyyat Nazirliyinin proqnozlarına görə, hökumət daha zəif valyuta üçün planlar qurur və rəsmilər 2025-ci ildə dollara qarşı orta hesabla 96.5 rubl məzənnəsi gözləyirlər, bu il isə həmin rəqəm 91.2-dir.
Rublun son zəifləməsi idxalçılar və ixracatçıların üzləşdiyi xarici ticarət ödənişləri ilə bağlı çətinlikləri əks etdirir, deyə Moskvada mənzillənən “Astra” Aktivlərin İdarə edilməsi şirkətinin investisiya direktoru Dmitri Polevoy bildirib.
İyun ayında ABŞ Rusiya ilə əsas ticarət tərəfdaşlarının banklarına qarşı ikinci dərəcəli sanksiya təhdidini artırdığı üçün, şirkətlər getdikcə daha çox ödəniş problemləri ilə üzləşirlər. İndi onlar daha az xarici valyuta əldə edirlər və Çin və Türkiyə kimi ölkələrdən geri gətirməkdə daha çox çətinlik çəkirlər.
Hökumət isə rubla dəstək verən tədbirləri yumşaldıb. İxrac gəlirlərinin məcburi konvertasiyası cümə günü gecə dərc edilmiş əmrlə 50%-dən 25%-ə qədər endirildi. Bu, iyun ayında gəlirlərin 60%-nin ölkəyə qaytarılması tələbinin 40%-ə endirilməsindən sonra baş verib.
“Hökumət ixracatçıları qəbul etmək məcburiyyətindədir,” deyə Qazaxıstanın “Freedom Finance Global” şirkətinin analitiki Natalya Milçakova bildirib.
Rusiya Bankının məlumatlarına görə, Rusiya ən böyük ixracatçılarının valyuta satışları sentyabr ayında əvvəlki ayla müqayisədə 30% azalıb, çünki hesablaşmaların daha böyük hissəsi rubl ilə aparılır.
Rubl müharibə başlayandan dərhal sonra dollar qarşısında 120-ə qədər zəifləyib, lakin Mərkəzi Bank təcili faiz artımı ilə əsas dərəcəni 20%-ə qaldırdıqdan sonra sürətlə bərpa olub, daha sonra tədricən yumşaldılıb.
İndi 19%-ə qayıdan faiz dərəcəsi, növbəti həftə siyasətçilərin iclasında yenidən həmin pik səviyyəyə çata bilər, çünki Mərkəzi Bank Rusiyanın qızışmış hərb iqtisadiyyatını soyutmaq və 4%-lik hədəfindən iki dəfə yüksək olan inflyasiyanı cilovlamağa çalışır.
“Bank zəif rublun yaratdığı inflyasiyanın yüksək olması kimi yan təsirləri kompensasiya etmək üçün pul siyasətindən istifadə edəcək” – deyə ,Milçakova bildirib.
“Dövlət büdcəsi üçün isə aşağı məzənnə həmişə faydalıdır”- deyə, Vyuqin bildirib.
