Dayanıqlı fiskal konsolidasiyaya nail olmaq üçün Azərbaycana kompleks strategiya lazımdır.
Beynəlxalq Valyuta Fondunun (IMF) məlumatına əsasən, büdcə dayanıqlığını gücləndirmək üçün Azərbaycan hakimiyyəti geniş tədbirlər spektrini həyata keçirməlidir.
“İlk növbədə bu, vergi bazasının genişləndirilməsinə aiddir. Hesablamalara əsasən, vergi güzəştləri səbəbindən büdcənin illik itkiləri 2 milyard manatı ötür və ya ÜDM-in təxminən 1,5% təşkil edir. Bundan başqa, vergi inzibatçılığının təkmilləşdirilməsi, vergi intizamının gücləndirilməsi, həmçinin yeni gəlir mənbələrinin müəyyən edilməsi məqsədilə mövcud vergi sisteminin nəzərdən keçirilməsi üzrə işləri davam etdirmək vacibdir”, – hesabatda deyilir.
IMF TADAT metodologiyası üzrə vergi inzibatçılığının qiymətləndirilməsini aparmağı tövsiyə edir. Bu metodologiya sistemin zəif tərəflərini aşkar etməyə və gəlirlərin toplanması səmərəliliyini artırmağa kömək edəcək.
Xərclərə gəlincə, IMF əməkhaqqı fondunda artımı məhdudlaşdırmağı, subsidiya sistemini rasionallaşdırmağı və eyni zamanda, onların səmərəliliyini artırmaqla dövlət investisiyalarının həcmini tədricən azaltmağı məsləhət görür. Bu mənada tənzimlənən qiymətlərin son artımı müsbət qiymətləndirilir. Həmçinin PIMA metodologiyası üzrə investisiya idarəetməsinin qiymətləndirilməsinin aparılmasını nəzərdən keçirmək təklif olunur.
Üstəlik, IMF fiskal qaydanın gücləndirilməsinin vacibliyini vurğulayır. Hərçənd daha əvvəl hədəf göstəriciləri yerinə yetirilirdi (əsasən 2022-ci ildə əhəmiyyətli dərəcədə artıq yerinə yetirilmə hesabına), orta müddətli perspektivdə kurs dəyişib.
“Fiskal qaydaya inamı gücləndirmək üçün gələcəkdə belə kənarlaşmalardan qaçmaq və ardıcıl olaraq kəsiri azaltmaq vacibdir. Büdcə qanunvericiliyində planlaşdırılan dəyişikliklər fonunda, hakimiyyət həmçinin qaydadan mümkün kənarlaşma şərtlərini daha aydın formalaşdıra və avtomatik korreksiya mexanizmini tətbiq edə bilər. İllik büdcənin fiskal qaydaya bağlanması üzrə işi davam etdirmək və fiskal risklərin qiymətləndirilməsini gücləndirmək lazımdır”, – Beynəlxalq Valyuta Fondunun ekspertləri hesab edirlər.
