Dəyişən maliyyə riski idarəçiliyi dünyasında Fuad Əmirquliyev bu sahəyə əsas töhfələr verə bilən şəxslərdən biridir. Hərtərəfli təhsil təcrübəsi və təqdirəlayiq nailiyyətləri ilə Əmirquliyev özünü bu sahədə bir yenilikçi kimi göstərərək, bankların kredit riskini qiymətləndirmə və azaltma üsulunda inqilab yaradıb.
Əmirquliyevin töhfələrinin əsasında, Gözlənilən Kredit Zərəri (ECL) modelləşdirməsi üzrə aparılan aparıcı işi dayanır. ECL’nin qiymətləndirilməsi bankların kreditlər üzrə potensial itkiləri dəqiq proqnozlaşdırması və idarə etməsi üçün vacibdir.
Əmirquliyev tərəfindən istifadə olunan yanaşma borcalanların ödəmə davranışlarını modelləşdirmək üçün güclü bir infrastruktur təklif edir. Həm zamandan asılı, həm də zamandan asılı olmayan risk amillərini əhatə etməklə, bu yanaşma, kredit riskinin kredit müddəti ərzində daha dinamik və dəqiq qiymətləndirilməsinə imkan yaradır. Əmirquliyevin bu yenilikçi yanaşmanı bankçılıq kontekstinə uyğunlaşdırması ölkədə ECL modelləşdirilməsi üçün yeni bir standart qoydu və kredit riskinin daha etibarlı və irəliyə yönəlmiş baxışını təmin etdi.
Bu metodologiyanı Azərbaycanda tətbiq edən ilk peşəkarlardan biri olaraq, Əmirquliyev təkcə öz çalışdığı təşkilatında risklərin idarə edilməsi prosesini inkişaf etdirməyib, həmçinin digər bankların eyni yolu izləməsi üçün şərait yaradıb. Onun qabaqcıl işi sahənin mütəxəssisləri və tənzimləyicilər tərəfindən geniş şəkildə tanınıb və ona regionda kredit riski idarəçiliyində aparıcı şəxslərdən birinə çevirib.
ECL modelləşdirməsi təcrübəsi ilə yanaşı, Əmirquliyev inkişaf etmiş kredit skorinq modellərinin hazırlanmasında da əhəmiyyətli addımlar atıb. Qərar ağacları (decision tree), təsadüfi meşələr (random forest) və qradient gücləndirmə (gradient boosting) kimi qabaqcıl maşın öyrənməsi texnikalarından istifadə edərək, o və komandası kreditvermə proseslərini dəyişdirən güclü bir skorinq çərçivəsi yaradıblar.
Kredit müraciətlərinin əhəmiyyətli bir hissəsi üçün qərar qəbulu prosesini avtomatlaşdırmaqla bu modellər, kreditin verilmə vaxtını əhəmiyyətli dərəcədə azaldaraq müştərilərə daha sürətli və səmərəli xidmət göstərməyə imkan verib. Bundan əlavə, borcalanların risk profillərinin daha dəqiq qiymətləndirilməsi ilə bu skorinq modelləri bankın kredit qabiliyyətli müştərilərə daha rəqabətli faiz dərəcələri təklif etməsinə və eyni zamanda yüksək riskli borcalanlara məruz qalma riskini azaltmağa imkan verib.
Əmirquliyevin bu sahəyə töhfələri peşəkar nailiyyətləri ilə məhdudlaşmır. Sertifikatlı Maliyyə Riski Meneceri (FRM) olaraq, o, sənayenin ən yaxşı təcrübələrinin ön sıralarında qalmaq və risklərin idarə edilməsinin ən yüksək standartlarına riayət etmək üçün daim yeniliklər axtarışındadır. Risk Mütəxəssislərinin Qlobal Assosiasiyası (GARP) tərəfindən verilən FRM sertifikatı, onun bu sahədəki təcrübəsi və mükəmməlliyə sədaqətinin qlobal səviyyədə tanınmasıdır.
Bundan əlavə, Əmirquliyev risk idarəçiliyi üzrə yeni nəsil mütəxəssislərin hazırlanmasında fəal rol oynayıb. Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində (UNEC) müəllim kimi o, statistik modellər və kredit riski üzrə magistratura tələblərinə kursları keçib, bilik və real dünya təcrübəsini gələcək mütəxəssislərlə bölüşüb. Onun təhsilə və bilik paylaşımına olan bağlılığı akademiya və sənaye arasındakı boşluğu aradan qaldırmağa kömək edib, risklərin idarə edilməsi sahəsindəki son yeniliklərin daha geniş auditoriyaya yayılmasını təmin edib.
Əmirquliyevin maliyyə riski idarəçiliyi sahəsinə olan təsiri onun peşəkar fəaliyyət sahəsi ilə məhdudlaşmır. Onun ECL modelləşdirməsi və kredit skorları üzrə qabaqcıl işi Azərbaycan bank sektorunun bir bütün olaraq sabitliyi və dayanıqlılığı üçün daha geniş təsirlərə malikdir. Onun töhfələri daha dəqiq və proaktiv risk qiymətləndirilməsinə imkan yaratmaqla sistemli riskləri azaltma və daha davamlı kredit ekosistemini inkişaf etdirmə potensialına malikdir.
Bundan əlavə, kredit bölgüsünün səmərəliliyini və əlçanlılığını artırmaqla, Əmirquliyevin yenilikləri saysız-hesabsız fərdlərin və bizneslərin həyatına birbaşa təsir göstərir. Daha sürətli kredit təsdiqləri, daha rəqabətli faiz dərəcələri və daha əhatəli kredit mühitinin hamısı bankın xidmət etdiyi icmaların iqtisadi inkişafına və sosial rifahına öz töhfəsini verir.
Gələcəyə baxaraq, Əmirquliyevin dinamik hesablama modelləri və alternativ məlumat mənbələri üzrə davam edən tədqiqatları kredit riskinin idarə edilməsi sərhədlərini daha da genişləndirməyə imkan verir. Süni intellekt və maşın təliminin gücündən istifadə etməklə, o, borcalan riskini real vaxtda qiymətləndirmək üçün daha da inkişaf etmiş və uyğunlaşan alətlər hazırlamağı planlaşdırır.
Maliyyə sahəsi inkişaf etməyə və yeni çətinliklərlə üzləşməyə davam etdikcə, Fuad Əmirquliyev kimi uzaqgörən mütəxəssislər gələcəyin formalaşmasında ilk sırada yer alacaqlar. Onun yeniliyə, təhsilə və məsuliyyətli risk idarəçiliyinə sarsılmaz bağlılığı həmkarlarına ilham verir və bu sahədə təcrübə və fədakarlığın əhəmiyyətli olduğunu sübut edir.
Nəticə etibarilə, Fuad Əmirquliyevin maliyyə riskinin idarə edilməsi sahəsindəki qabaqcıl töhfələri Azərbaycan bank sektoruna və ondan kənarda dərin təsir göstərib. ECL modelləşdirməsi və kredit skorları üzrə qabaqcıl işindən tutmuş müəllim və fikir lideri rolu ilə Əmirquliyev özünü bu sahədə əsl novator kimi nümayiş etdirib. Risklərin idarə edilməsində mümkün olan sərhədləri zorlamağa davam etdiyi üçün, onun təsiri və etdikləri gələcək illərdə maliyyənin riskinin gələcəyini formalaşdırmağa kömək edəcək.
Müəllif: Jalə Quliyeva
