Bir çoxları maliyyə və pul anlayışlarını eyniləşdirir və hesab edirlər ki, maliyyə müəssisənin sərəncamında olan puldur. Lakin bu belə deyil. Maliyyə və pul bir-birindən fərqlənir, belə ki onlar müxtəlif iqtisadi kateqoriyalardır…
Onları fərqləndirən daha bir amil funksiyaların müxtəlifliyidir. Maliyyə pul vasitələrinin formalaşdırılması və bölüşdürülməsi zamanı ortaya çıxan iqtisadi münasibətləri özündə əks etdirir. Pul fondlarının istifadəsini ayrılıqda qeyd etmək lazımdır.
Maliyyə və pul arasında hansı fərqlər var?
Bu zaman dövlət (makrosəviyyə) və müəssisələrin (mikrosəviyyə) vəzifə və funksiyalarını yerinə yetirməsini təmin edən mərkəzləşdirilmiş və qeyri-mərkəzləşdirilmiş fondlar nəzərdə tutulur.
Pullar öz növbəsində iş, xidmət və əlbəttə ki, əmtəələrin ödəniş vasitəsidir. Onlar dəyərin ölçü vasitəsi kimi də çıxış edirlər. Müasir iqtisadi şəraitdə pullar daimi tədqiqat və araşdırmalara açıq olan kifayət qədər mürəkkəb iqtisadi kateqoriya olaraq qalır. Pullar hər şeydən öncə əmtəə mübadiləsində vasitəçi kimi iştirak edən mübadilə vasitəsidir. Pulların əsas xüsusiyyətlərindən biri onun yığım qabiliyyətidir.
Belə bir fikir mövcuddur ki, pullar qiymətli kağızların şəklini dəyişmiş formasıdır.
Pullar konkret funksiyalar yerinə yetirirlər, K.Marksa görə onlardan ən vacibi dəyər ölçüsü funksiyasıdır.
İqtisadi elmlərin inkişafının son illərində müasir dövrün bir çox iqtisadçıları pulun növbəti funksiyalarını fərqləndirirlər: dövriyyə vasitəsi, yığım vasitəsi, dəyər ölçüsü vasitəsi, eləcə də ödəniş vasitəsi.
Maliyyəni iqtisadi münasibətlərin digər aspektindən qiymətləndirdikdə üç funksiyanı fərqləndirmək lazımdırpul fondlarının formalaşdırılması və istifadəsi, nəzarət funksiyası. Bölgü funksiyası ümumi milli məhsulun və milli gəlirin bölgüsü və yenidən bölgüsü prosesini əhatə edir. Nəzarət funksiyası müvafiq dövlət orqanları tərəfindən həyata keçirilir. Bölüşdürücü funksiyanın mahiyyəti büdcələr arasında maliyyə vəsaitlərinin yenidən bölüşdürülməsindən ibarətdir.
Maliyyə və pullar arasında əsas fərq ondan ibarətdir ki, əgər bir insan digəri ilə pul banknotları ilə hesablaşırsa, onda bu pul münasibətləridir. Onlar arasında qarşılıqlı əlaqədə biri satıcı, digəri alıcı qismində çıxış edirsə, bu maliyyə münasibətləridir.
