2025-ci ilin birinci yarısında qlobal borc 21 trilyon dollar artaraq 338 trilyon dollara çatıb, bu barədə Beynəlxalq Maliyyə İnstitutunun (IIF) ekspertlərinin hesabatında deyilir. Borcun artımının əsas səbəbləri demoqrafik dəyişikliklər fonunda səhiyyə xərclərinin artması, geosiyasi qeyri-sabitlik səbəbindən hərbi xərclər, həmçinin iqlim dəyişikliyi və təbii fəlakətlərlə bağlı ekoloji tədbirlərə yatırımlar olub.
Borc yükünün artması inkişaf etmiş bazarlarda uzunmüddətli kreditlər üzrə faiz dərəcələrinin yüksəlməsində də əksini tapıb. 2025-ci ildə dövlət istiqrazlarının bahalaşması müşahidə olunur ki, bu da xüsusilə inkişaf etmiş ölkələr üçün borc yükünü artırır. Qlobal borcun artımına Çin, Fransa, ABŞ, Almaniya, Böyük Britaniya və Yaponiya əhəmiyyətli təsir göstərib.
Mütləq artıma baxmayaraq, qlobal borcun dünya ÜDM-nə nisbəti 2023-cü ildəki 335%-dən 324%-ə enib. Özəl sektorun borcu dünya ÜDM-nin 226%-nə qədər azalıb, dövlət borcu isə artaraq 98%-ə yaxınlaşıb. Dolların məzənnəsinin zəifləməsi və aparıcı mərkəzi bankların monetar siyasəti yumşaltması da bu göstəricilərə təsir edib.
IIF ekspertləri dövlət sektorunun qısamüddətli maliyyələşmədən asılılığı ilə bağlı riskləri vurğulayırlar. Ölkələr investorların və bankların dəyişkən əhval-ruhiyyəsinə daha həssas olur, borcun yenidən maliyyələşdirilməsi zamanı öhdəliklərin uzadılması riskləri artır. Bundan əlavə, mərkəzi banklara aşağı faiz dərəcələrini qorumaq üçün göstərilən təzyiq borc yükünü daha da ağırlaşdıra bilər. ABŞ-də bu vəziyyət Donald Trampın ikinci prezidentlik müddətinin əvvəlində də müşahidə olunmuşdu.
Bu amilləri nəzərə alaraq, ekspertlər inkişaf etmiş iqtisadiyyata malik ölkələrdə borclanmalara tələbin yüksək olaraq qalacağını bildirirlər ki, bu da yaxın illərdə qlobal borcu maliyyə və iqtisadi sabitliyin əsas amilinə çevirir.
