Ehtiyacının 35 faizindən çoxunu Rusiyadan qarşılayan Avropa ölkələri təbii qaz axınının kəsiləcəyi təqdirdə alternativ enerji mənbələri axtarmağa başlayıb.
Avropa artıq bu qış təbii qaz anbarlarının boşaldılması və qiymət artımı ilə bağlı problemlərlə üzləşdiyi halda, Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi və Aİ-nin Moskvaya qarşı iqtisadi sanksiyalarından sonra enerji həlli axtarışlarına başlanılıb.
Xüsusilə Azərbaycanda olan digər təbii qaz boru kəmərləri və mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) ağla gələn ilk həllərdir. Ondan sonra nüvə və bərpa olunan enerji, su elektrik stansiyaları və kömür gəlir.
LNG əhəmiyyət qazandı
Sanksiyalar həmçinin qazın Rusiyadan Avropaya axdığı Yamal-Avropa, Şimal axını 1 və Türk axını kimi boru kəmərlərinə də təsir edə bilər.
Bir tərəfdən qaz təminatının dayana biləcəyini düşünən enerji şirkətləri işğal günü Rusiyadan sifarişlərini artırdılar. Son iki aydır fəaliyyəti dayandırılmış olan və Belarus və Polşadan keçən Yamal-Avropa kəməri ilə Almaniyaya əlavə qaz göndərilib.
Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) məlumatına görə, Belarus ərazisindən keçən Yamal-Avropa boru kəmərindən Almaniyaya sonuncu qaz 20 dekabr 2021-ci ildə çatdırılıb.
“Şimal axını 2”ni dayandırmağa qərar verən Almaniya, Rusiyadan boru kəmərləri ilə gələn təbii qaz qıtlığını LNG ilə doldurmağa dönəcəyini açıqlayıb.
ALMANİYA LNG TERMINALININ İNŞASINA BAŞLAYACAQ
Almaniya parlamentində çıxış edən Almaniya kansleri Olaf Şolz bildirib ki, son hadisələrdən sonra həyata keçiriləcək enerji siyasəti təkcə iqtisadiyyat və iqlim deyil, həm də təhlükəsizlik baxımından kritikdir. O bildirib ki, enerji asılılığını azaltmaq üçün dəyişikliyə gedəcəklər.
Almaniyanın qaza olan tələbatının 50 faizindən çoxu Rusiyadan təmin edilir, o, LNG terminalının tikintisinə başlayacağını, elektrik stansiyası üçün kömür ehtiyatı yaradacağını və enerji şirkətlərini qışa qədər qaz saxlamağa məcbur edəcəyini bəyan edir.
Reuters xəbər verir ki, Almaniya Norveç, Hollandiya, Böyük Britaniya və Danimarka boruları vasitəsilə də qaz tədarük edə bilər.
Lakin Avropanın ikinci ən böyük qaz tədarükçüsü olan Norveçin baş naziri bildirib ki, ölkə artıq maksimum gücü ilə qaz göndərir və Rusiyadan gələn qazı əvəz etmək mümkün deyil.
Hollandiya qazının qiymətləri LNG-dən yüksək olduğundan, bu alternativ LNG-ni keçə bilməz.
İtaliyanın ABŞ-dan LNG, həmçinin mövcud borular vasitəsilə Azərbaycan, Əlcəzair, Tunis və Liviyadan təbii qaz almağı nəzərdən keçirdiyini bildirilib.
Ukraynanın tranzit ölkə kimi əhəmiyyəti Rusiya qazını birbaşa Avropa və İngiltərəyə daşıyan və 2011-ci ildən istifadədə olan “Şimal axını 1” təbii qaz kəməri ilə 2009-cu ildən bu yana 60 faizdən çox azalıb. Bununla belə, Ukrayna Rusiya qazının Avropaya nəqlində hələ də mühüm mövqeyə malikdir.
Azərbaycan ötən ildən Avropaya qaz göndərməyə başlayıb. Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) Azərbaycandan sonra Gürcüstan, Türkiyə və Yunanıstandan sonra İtaliyaya çatır. Digər alternativ isə Azərbaycandan Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan və Albaniya vasitəsilə İtaliyaya çatan Trans-Anadolu Təbii Qaz Boru Kəməri Layihəsidir (TANAP).
“ŞİMAL AXINI 2” DAYANDI
Almaniya kansleri Şolz keçən həftə Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin kəskinləşməsi fonunda Almaniya hökuməti Rusiya-Almaniya qaz kəmərinin “Şimal axını 2” layihəsinin sertifikasiya prosesini dayandırdığını açıqlamışdı.
“Şimal axını 2”nin dayandırılması Rusiyaya qarşı sanksiya olsa da, qaza olan tələbatını ödəmək üçün Avropanı çətin vəziyyətə salacağı düşünülür.
Digər tərəfdən, Polşa Rusiyaya qarşı sanksiyalar çərçivəsində “Şimal axını-1” qaz kəmərinin bağlanmasına çağırıb. Xəttin 15 faizinə sahib olan və Avropanın ən böyük enerji operatorlarından biri olan Almaniyanın EON şirkəti bağlanma tələbini rədd edərək, bunun “Şimal axını 2”dən fərqli bir məsələ olduğunu bildirib.
