26 C
Baku
Saturday, July 6, 2024

Şəhərlər haqqında bilmədiklərimiz

2025-ci ildə dünya əhalisinin 60%-i (bu da təxminən 8 milyard insan edir) şəhərlərdə yaşayacaq. 90-dan çox supermeqapolis 5 milyon sakinə sahib olacaq. 

1980-ci ildə 22 şəhərdə 5 milyon, 36 şəhərdə 3 milyon, 230 şəhərdə isə 1 milyondan çox əhali yaşayırdı. Bu şəhərlərin üçdə ikisi inkişaf etməkdə olan ölkələrə məxsus idi. Müqayisə üçün qeyd edək ki, 1800-cü ildə yalnızca London və Tokio da milyona yaxın əhali var idi. 50 ildən sonra, 1850-ci ildə Londonda 2 milyon, Parisdə isə 1 milyon əhali yaşayırdı.

1900-cü ildə Berlin, Vyana, Moskva, Sankt-Peterburq, Nyu-York, Çikaqo, Filadelfiya, Tokio və Kəlküttə şəhərlərinin hər birində 1 milyondan çox insan yaşayırdı.

Kənd əhalisinin ən çoxu Afrika, Latın Amerikası və Asiyada məskunlaşıb. Lakin bununla yanaşı bu ərazilərdə ən sürətlə inkişaf edən şəhərlər yerləşir.

Mexikoda əhalinin sıxlığı hər kvadrat kilometrə 7000 insan təşkil edir, daha doğrusu burada hər bir insana 140 kvadrat metr düşür. Buraya bütün şəhər ərazisi, yolların ölçüsü, mağazalar, bazarlar daxildir. Meksikada isə ərazinin ümumi sıxlığı hər kvadrat kilometrə 41 insan təşkil edir.

Danimarkada şəhərin təşkil edilməsi üçün 250, ABŞ-da 2500, Yunanıstanda isə 10 min insan kifayətdir. BMT isə bu həddi 20 min insan səviyyəsində qərar verib.

Lon-Ancelosda ətraf ərazilər ilə birgə 14 milyon insan yaşayır. Burada şəhərin mərkəzi yoxdur – hər bir ətraf şəhər böyük şəhər ölçüsündədir. Bununla yanaşı burada mərkəz yaratmaq cəhdləri edilmişdi. Bunun üçün şəhərin bir hissəsində göydələnlər, muzeylər və dəbdəbəli otellər inşa edildi. Bu qəsəbə vətəndaşların real həyatına heç bir münasibət və təsir göstərməyən iş mərkəzinə çevrildi. Los-Ancelosu böyük şosse yolu adlandırmaq olar. Belə ki, burada 7 milyon yarım sürücü və 8 milyondan çox avtomobil var. Vətəndaşların 85%-si gündəlik işlərində avtomobildən istifadə edir. Bu yüksək göstərici şəhər üzərində sarı tüstü qatının yaranmasına və əhalinin nəfəs alma və görmə problemlərinə gətirib çıxarır.

1942-ci ildə Tokioda 6,9 milyon, 1990-cı ildə isə11 milyondan çox əhali yaşayırdı. Şəhərin bəzi qəsəbələrində əhali sıxlığı hər kvadrat kilometrə görə 60 000 insana çatır. Burada torpaq qiymətləri dünyadakı ən yüksək həddədir. Evlərin əksəriyyəti kompaktdır və ağacdan hazırlanıb. Burada 4 nəfərdən ibarət olan ailələrə düşən ərazi payı 65 kvadrat metrdən çox olmur. Buna görə də bu paytaxt şəhərdə böyük ailələr populyar deyil. Torpaq qiymətlərinin baha olması şəhərlərin artmasına və inkişaf etməsinə səbəb olur.

Bununla yanaşı Tokioda bir gündə 13000000-dən çox insan metrodan istifadə edir. Burada insan kütləsinin sıx olması səbəbi ilə xüsusi “pushers” vəzifəsi mövcuddur ki, onlar basabas zamanı insanları itələyərək metroya minmələrinə kömək edirlər.

Son xəbərlər
Digər xəbərlər