Səudiyyə Ərəbistanı xam neftin bir barreli üçün qeyri-rəsmi qiymət göstəricisi olan $100-dən imtina etməyə hazırdır, çünki hasilatı artırmaq niyyətindədir.
Banker.az “Financial Times”ə istinadən xəbər verir ki, məsələ ilə tanış olan şəxslər, krallığın neftin aşağı qiymət dövrü ilə barışdığına işarədir.
Dünyanın ən böyük neft ixracatçısı olan Səudiyyə Ərəbistanı və OPEC+ qrupuna daxil olan digər yeddi istehsalçı oktyabr ayından etibarən illərlə davam edən hasilatın azaldılması tədbirlərini dayandırmalı idi. Lakin iki aylıq gecikmə nəticəsində qrupun hasilatını artırıb-artıra bilməyəcəyi ilə bağlı spekulyasiyalar yaranıb və Brent markalı neftin qiyməti bu ayın əvvəlində qısamüddətli olaraq 70 dollar/bareldən aşağı düşüb, dekabr 2021-ci ildən bəri ən aşağı səviyyəyə çatıb.
Lakin krallığın rəsmiləri qiymətlərin azalmasına baxmayaraq, hasilatı dekabrın 1-dən artırmaq niyyətindədirlər.
Səudiyyə Ərəbistanının Energetika Nazirliyi FT-nin sorğusuna cavab verməyib.
Bu yanaşma dəyişikliyi Səudiyyə Ərəbistanı üçün ciddi dönüş nöqtəsidir, çünki krallıq OPEC+ üzvlərinin başında duraraq 2022-ci ilin noyabrından bəri qiymətləri yüksək saxlamaq üçün dəfələrlə hasilatı azaldıb.
Beynəlxalq bençmark Brent markalı neftin qiyməti 2022-ci ildə orta hesabla barreli 99 dollar olub, bu, son səkkiz ilin ən yüksək göstəricisidir, çünki Rusiya və Ukrayna münaqişəsi bazarlara təsir edirdi. Lakin o vaxtdan bəri qiymət azalıb.
TƏHLÜKƏ VAR, AMMA…
OPEC-ə daxil olmayan istehsalçılar, xüsusilə ABŞ tərəfindən təchizatın artması və Çindəki tələbin zəif artımı qrupun hasilat azaldılmasının təsirini azaldıb. Sentyabr ayında Brent neftinin orta qiyməti 73 dollar/barel olub, baxmayaraq ki, İsrailin HƏMAS-la Qəzzada apardığı müharibə daha geniş regional münaqişəyə çevrilmə təhlükəsi yaradır.
BVF-nin məlumatına görə, Səudiyyə Ərəbistanı öz büdcəsini balanslaşdırmaq üçün neftin qiymətinin təxminən 100 dollar/barel olmasına ehtiyac duyur, çünki vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salman ölkənin iddialı iqtisadi islahatlar proqramının əsasını təşkil edən bir sıra meqa-layihələri maliyyələşdirmək istəyir.
Lakin krallıq bazar payını digər istehsalçılara verməkdən artıq imtina etdiyini bildirib. Onlar həmçinin hesab edirlər ki, ölkənin qiymət azalması dövründən çıxmaq üçün kifayət qədər alternativ maliyyələşmə variantları var, məsələn, valyuta ehtiyatlarını istifadə etmək və ya dövlət borcunu buraxmaq.
10 il əvvəl S.Ərəbistanı ABŞ-da şist sənayesinin sürətli inkişafına mane olmaq məqsədi ilə 2014-cü ildə qiymətlərin azalması fonunda hasilatı artıraraq, 100 dollarlıq neft dövrünə son qoymuşdu.
Son dövrlərdə Energetika Naziri, Şahzadə Əbdüləziz bin Salman dövründə krallıq hasilatı azaldaraq, qiymətləri dəstəkləmək üçün gəlirləri maksimum artırmağa çalışıb.
Lakin bu siyasət bəzən ABŞ-la gərgin münasibətlərə səbəb olub, çünki ABŞ 2022-ci ildə Rusiya və Ukrayna münaqişəsi nəticəsində qiymətlərin kəskin artmasından sonra Ər-Riyaddan hasilatı artırmağı tələb etsə də, uğursuz olub.
Səudiyyə Ərəbistanı OPEC+ çərçivəsində hasilatın azalmasının əsas yükünü öz üzərinə götürərək, son iki il ərzində hasilatını gündə 2 milyon barel azaldıb ki, bu da təşkilat üzvləri tərəfindən həyata keçirilən bütün azalmaların üçdə birindən çoxunu təşkil edir.
Hal-hazırda krallıq gündəlik 8.9 milyon barel neft hasil edir ki, bu da koronavirus pandemiyası və ya 2019-cu ildə dövlət neft şirkətinin Abqaiq emal kompleksinə edilən hücum istisna olmaqla, 2011-ci ildən bəri ən aşağı göstəricidir.
Gecikdirilmiş hasilatın azaldılması planına əsasən, S.Ərəbistanı dekabrdan başlayaraq hər ay hasilatı gündəlik 83 min barel artıracaq ki, bu da 2025-ci ilin dekabrına qədər gündəlik hasilatın ümumilikdə 1 milyon barel artmasına səbəb olacaq.
Səudiyyə Ərəbistanı üçün ən böyük məyusluq, o cümlədən İraq və Qazaxıstan da daxil olmaqla, kartelin bir neçə üzvünün hasilatı azaltmaq öhdəliklərini qismən yerinə yetirməyərək, kvotadan artıq neft hasil etməsidir.
OPEC-in baş katibi Haytam əl-Qais avqust ayında hər iki ölkəyə səfər edərək, onların keçmişdəki təchizat artığını kompensasiya etmək üçün hasilat planlarını tənzimləməyə dair öhdəliklərini təmin edib.
Lakin Səudiyyə Ərəbistanı tələblərə əməl olunması ilə bağlı narahat olaraq qalır və əgər ölkələrdən biri öz xəttinə riayət etməsə, öz azalmalarını nəzərdə tutulduğundan daha tez ləğv etmək qərarına gələ bilər, deyə mənbələrdən biri FT-yə bildirib.
