Rusiya maye qazını nəql etmək üçün nəzərdə tutulmuş “kölgə” LNG donanmasının gizli fəaliyyətinin (köhnə LNG daşıyıcılarının təkrar bazarda yalançı şirkətlərə satılması, gizli yerlərdə gəmidən gəmiyə yüklərin daşınması və kommersiya əməliyyatları) artması fonunda genişlənməsi gözlənilir.
Sanksiya ekspertlərinin fikrincə, ABŞ tərəfindən sanksiya tətbiq edilən təxminən doqquz LNG daşıyıcısı böyük bir donanmanın sadəcə bir hissəsidir. Qərbin sanksiyalarının sərtləşdirilməsi fonunda gələcək illərdə onların daha da artması gözlənilir.
Son vaxtlar bütün diqqət sanksiyaya məruz qalmış “Arktik LNG 2” layihəsi ilə əlaqəli gəmilərə yönəldilib, lakin Rusiya LNG idxalçıları bu ölkənin yanacaq ixracına qarşı daha geniş tədbirlərə hazırlaşır. Bu arada, Avropa İttifaqı (Aİ) 2027-ci ilə qədər Rusiyanın qalıq yanacaq idxalını mərhələli şəkildə dayandırmağı planlaşdırır.
LNG ticarəti ilə məşğul olanlar: alıcılar, satıcılar, maliyyələşdirən banklar və sığortaçılar gəmilərin sanksiyalaşdırılmış fəaliyyətlərlə məşğul olmamasını təmin etmək üçün sanksiyalara uyğunluq yoxlamalarının aparılmasında daha diqqətli olmalıdırlar.
LNG donanmasının əhəmiyyətli bir hissəsi artıq risk altındadır.
“S&P Global”ın məlumatına görə, təxminən 56 LNG daşıyıcısı hazırda “yüksək riskli” kimi təsnif edilir. Bu təsnifat gəminin və ya onun sahiblərinin sanksiya statusunu və gəmidaşımalarının digər saxtakarlıqlarını əks etdirir.
Qeyd edək ki, sanksiyalar bu şirkətlər ABŞ-nin sanksiyaları altındadır: “Asya Energy”, “Everest Energy”, “Pioneer”, “North Air”, “North Mountain”, “North Sky”, “North Way”, “New Energy” və “Mulan”, həmçinin onlarla əlaqəli gəmi idarəetmə şirkətləri olan “Ocean Speedstar Solutions” və “White Fox Ship Management”.
“Yüksək riskli” kimi qeyd olunan, lakin hələ də sanksiya siyahısına düşməyən gəmilərin çoxları milli neft şirkətləri və dövlət gəmiçilik xətlərinə məxsusdur. LNG donanmasının böyük hissəsi köhnəlmiş buxar turbinli gəmilərdən ibarətdir ki, bu da gəmi sahiblərini onları satmağa məcbur edir.
Gəmilərin satılması və alınması üçün standart müqavilələrdə gəminin util kimi satıldığını bildirən bir bənd var, lakin alıcılar bunun əvəzinə gəmini razılaşdırılmış limanda təhvil alaraq satış şərtləri əsasında alqı-satqı edə bilərlər.
Mütəxəssislərin fikrincə, satıcılar gəmini təkrar satış üçün alanları məhkəməyə verməyə həvəssizdirlər. Lakin bununla bağlı iddia qaldırsalar belə, çətin ki, onları qane edəcək kompensasiya ala biləcəklər.
