Bu barədə The Economist jurnalında məqalə dərc edilib.
Amerika artıq təhlükəsiz liman deyil. Ölkənin maliyyə sistemi sabitlik mənbəyi yox, qeyri-sabitliyin mənbəyinə çevrilir. Artan dövlət borcu, ticarət mübahisələri, Trampın institutlara hücumları, dolların dəyərdən düşməsi və investorların narahatlığı — bütün bunlar yaxınlaşan böhranın əlamətləridir. Lakin əsas təhlükə hələ ki, kifayət qədər nəzərə çarpmır: ABŞ-ın maliyyə sistemi kökündən dəyişib.
Son 10 ildə bankları az tənzimlənən nəhənglər — məsələn, “BlackRock”, “Citadel” və “KKR” kimi qurumlar əvəzləyib. Bu şirkətlər sürətlə böyüyür, lakin onların fəaliyyəti şəffaf deyil və onlar hələ böhran sınağından keçməyiblər.
Tramp riskləri daha da artırır: o, Amerikanın qlobal roluna olan etimadı sarsıdır və dövlət borcunu genişləndirir. Yeni maliyyə sistemi bir çox hallarda daha səmərəli və innovativdir, lakin eyni zamanda daha qeyri-şəffaf və zəifdir. Aktivlərin əhəmiyyətli hissəsi likvid deyil və risklərin yenidən qiymətləndirilməsi qəfil baş verə bilər.
Banklarla bu yeni strukturlar arasındakı əlaqə güclənib: 2020-ci ildən bəri bankların qeyri-bank sektoruna verdiyi kreditlərin həcmi iki dəfə artıb. Böhran baş verərsə, bu, zəncirvari reaksiya doğura bilər. Əgər 2008-ci ildə bankların xilas edilməsi siyasi cəhətdən ziddiyyətli idisə, milyarder hedc-fond rəhbərlərinin xilas edilməsi daha böyük narazılıqlara səbəb olacaq — xüsusilə də hakimiyyətdə Tramp olduqda.
Maliyyə böhranı qaçılmazdır. O baş verəndə dünya heç kimin tam başa düşmədiyi bir sistemlə üz-üzə qala bilər.
