Böyük Britaniyanın şərqində kiçik bir şəhər. 1947-ci ilin mayı. Daysonların ailəsində bir oğlan uşağı dünyaya gəldi və onun adını Ceyms qoydular.
Ceyms Daysondan başqa ailənin daha iki övladı var idi. Uşaqlıqdan Ceyms çox yaradıcı idi. O, əvvəlcə rəssamlıq məktəbini, sonra Kral İncəsənət Kollecini, sonra isə mühəndislik məktəbini bitirdi. Onun ilk işi “Rotork Controls Ltd” şirkətində idi. 21 yaşında Ceyms Dirdri Hayndmarş ilə evləndi və sonradan onların üç uşağı oldu. Dyson ilk layihəsini “Rotork”da 23 yaşında ikən həyata keçirdi.
Qısa müddət sonra Dayson bağçılıq və tikinti işləri üçün təkər arabasını yaratdı. O, plastik kuzovdan və topdan ibarət idi. Bu, onun əsas üstünlüyü idi. Belə ki, adi təkər şumlanmış torpaqda hərəkət etdikdə ilişib qalırdı. İxtira Britaniya Dizayn Şurasının mükafatını qazandı, lakin kommersiya baxımından uğursuz oldu. Ola bilsin ona görə ki, Ceyms arabaya olan tələbin səviyyəsini müəyyən etmək üçün heç bir bazar araşdırması etməmişdi.
Gələcək iş adamının həyatında dönüş 1979-cu ilə təsadüf edir. Günlərin bir günü o, arvadı təmizlik işləri görərkən ev tozsoranının torbasının tıxandığından şikayət etdiyini eşitdi. Ceyms çantanın içindəkiləri silkələdi, lakin bu kömək etmədi, sonra onu kəsdi və gördü ki, parçanın məsamələri tozla dolub, ona görə də tozsoran işləmir.
Dünyadakı bütün evdar qadınların eyni problemlə üzləşdiyini düşünən Dayson gözlənilməz addım atmaq qərarına gəldi: tozu yaxşı sovuran və içərisində düzgün saxlaya bilən mükəmməl tozsoran yaratmaq.
O, belə bir ev köməkçisinin hazırlanmasının 5 il çəkəcəyini və bu müddət ərzində çoxlu eksperimental modellər yaratmalı olacağını ağlına belə gətirmirdi. Lakin Ceyms yenə də uğur qazandı və siklon filtrasiya metodundan istifadə edən əla “G-Force” tozsoranı hazırladı. Bununla belə, əksər böyük Britaniya şirkətləri tullantıların şəffaf konteynerdən görünəcəyi tozsoran istehsal etməkdən imtina etdi. Yardım Yaponiyadan gəldi: “Apex” şirkəti 1986-cı ildə istifadəyə verilmiş “G-Force” istehsalı üçün Dayson ilə müqavilə imzaladı.
Tozsoranlar yaponlar arasında çox populyarlaşdı. 1993-cü ildə əldə etdiyi gəlirlə mühəndis öz “Dyson Ltd” şirkətini qurdu. Laboratoriyada Dayson yeni “Dyson DC01” adlı tozsoran yaratdı, hansı ki “Dual Cyclone” texnologiyası sayəsində daha çox toz hissəciklərini tuturdu. O, digər tozsoranlardan onunla fərqlənirdi ki, ənənəvi toz toplama torbası əvəzinə, bütün yığılmış tozların göründüyü şəffaf konteynerə malik idi. “Dyson DC01”in satışı 1993-cü ilin yanvarında başladı və qiyməti 200 funt sterlinq idi.
Şimali Amerikada 1986-2001-ci illərdə “Dyson” tozsoranları “Fantom Technologies” lisenziyası əsasında istehsal edilirdi, lakin 2022-ci ildə şirkət birbaşa orada fəaliyyət göstərməyə qərar verdi. O vaxta qədər “DC01” satışları bazardakı bütün tozsoran satışlarının 47%-ni təşkil edirdi.
Britaniyanın tozsoran bazarında sıçrayış etmək üçün Ceyms Dayson 10 il xərclədi. Dönüş nöqtəsi “Dyson” tozsoranlarının toz torbalarının dəyişdirilməsini tələb etmədiyi üçün onun rəqiblərin istehsal etdiyi modellərdən fərqli olduğunu bildirən bir televiziya reklamı oldu. Nəticədə, “Dyson Dual Cyclone” tozsoranları o qədər populyarlıq qazandı ki, dünyada ən çox satılanlardan birinə çevrildi.
Şirkət tozsoranlarını 2002-ci ilə qədər İngiltərədə istehsal edirdi, sonra isə Malayziyada bir zavod tikdi. Uiltşir həmkarlar ittifaqı üzvləri bu addımın iş yerlərinin itirilməsi səbəbindən yerli iqtisadiyyata mənfi təsir göstərəcəyini müdafiə etdilər. 2003-cü ildə paltaryuyan maşın istehsalı da Malayziyaya köçdü.
2007-ci ildə “Dyson” Malayziyanın elektronika istehsalçısı “VS Industry Bhd” şirkəti ilə tərəfdaşlıq müqaviləsi bağladı. O, “Dyson”un tədarük zəncirində xammalın əldə edilməsindən tutmuş hazır məhsulların dünya üzrə paylanmasına qədər böyük rol oynayırdı.
2013-cü ildə “Dyson” Sinqapurun Tuas şəhərində ildə 4 milyon elektrik mühərrik istehsal edə bilən 360 milyon dollarlıq zavodu işə saldı. Və 3 ildən sonra Uiltşirdə dünyanın 40 universiteti ilə birlikdə 200 layihə və 50 tədqiqat proqramının eyni vaxtda həyata keçirildiyi yeni texnologiya mərkəzi fəaliyyətə başladı.
2017-ci ilin sentyabrında Ceyms Dayson dünyanın ən istedadlı və perspektivli mühəndislərinə ənənəvi universitet təhsilinə uyğun alternativ təklif etmək üçün Malmsberidə Dayson Texnologiya İnstitutunu açdı. Tədris proqramı nəzəri hazırlığı və şirkət mühəndisləri ilə birgə işi birləşdirirdi, buna görə də tələbələr təhsil aldıqları müddətdə maaş alırdı.
2019-cu ilin yanvarında “Dyson” ölkənin Avropa İttifaqı və Sinqapur ilə azad ticarət sazişindən faydalanmaq üçün şirkətin baş ofisini Sinqapura köçürmək planlarını açıqladı. Buna baxmayaraq, Daysonun bütün təcrübələri uğurlu olmadı. Məsələn, onun öz elektrik avtomobilini istehsal etmək ideyası uğursuzluğa düçar oldu.
“Dyson”da başa düşdülər ki, bu gün potensial olaraq güclü elektrik avtomobillər istehsal etmək çox bahadır. Onlar bu layihəyə 200 milyon funt sterlinq xərcləmək istəyirdilər. Bu isə, əlbəttə ki, kifayət etmirdi.
