Bankir olmaq neçəyə başa gəlir?

Və ya ölkəmizdə ən bahalı təhsil hansı universitetdədir?

Aranızda neçə nəfər uşaqlıqda bankir olmaq istəyib? Yəqin ki, çoxunuz. Bankir deyəndə çoxlarının təsəvvüründə ciddi, alicənab, savadlı, puldan yaxşı başı çıxan, bəzən səxavətli, bəzən xəsis bir obraz canlanır. Bəs əslində bankir kimdir?

Bankir – bank kapitalının sahibkarı və eyni zamanda bank biznesində iştirak edən menecerdir. Bankir peşəsi bizim günlərdə geniş yayılmış və olduqca populyardır. Bank işinin mütəxəssisləri – bankda çalışan əməkdaşlardır. Bankirin öhdəliklər dairəsi onun tutduğu vəzifədən asılıdır. Əsasən isə bu pul və ya müştərilər ilə işdən ibarətdir: investisiya, yatırım, xidmət, müxtəlif məsələlərlə bağlı konsultasiya, həmçinin analitik fəaliyyət, planlama və proqnoz etmə.

Bu gün Azərbaycanda bu peşəyə yiyələnmək istəyənlər, əsasən oğlanlar ilk öncə ikinci ixtisas qrupu üzrə qəbul imtahanlarını uğurla verməlidir. Təəssüf ki, ölkədə təhsil prosesi və sistemi elə qurulub ki, xüsusi hazırlıq olmadan ikinci qrupun bu ixtisaslarına yiyələnmək elə də asan deyil, bu qrup üzrə rəqabət əksər hallarda yüksək olur və dövlət sifarişli ixtisaslara qəbul olmaq üçün öncədən ciddi bir və ya iki il hazırlaşmaq lazım gəlir. Nəzərə alsaq ki, hər ixtisas qrupundan tələbələr 5 fəndən imtahan verir, müvəffəqiyyət qazanmaq üçün onlar 5 fərqli repetitorla məşğul olurlar. Əgər ortalama şagirdin bir müəllimə 50 AZN xərci, bir aylıq xərclər 250 AZN, 1 illik (yəni 9 aylıq) 2250, 2 illik (yəni 18 aylıq) 4500 AZN edir. Amma təkcə müəllimlərə sərf olunan vəsaitdir, digər tərəfdən kitab-dəftər, müxtəlif testlər, sınaq imtahanları və s də şagirddən əlavə xərclər tələb edir (şagird özünə yeni vəsaitlər ala və ya daha ucuz olsun deyə istifadə olunmuş və yoldaşları ilə şərikli şəkildə vəsaitlərdən istifadə edə bilər. Bu xərclərində minimum il ərzində 150-200 AZN olmasını söyləmək olar. Yaşayış və nəqliyyat xərclərini isə hələ ki nəzərə almırıq.

Amma bütün bu hazırlıq prosesinin müqabilində tələbələr heç də həmişə dövlət sifarişi və ya ənənəvi qaydada desək “pulsuz universitetlərə” qəbul oluna bilmir.
Ölkəmizdə, bank, maliyyə və iqtisadiyyat üzrə təhsil haqlarına nəzər salmağa qərar verdik. Hazırda 2013-2014-cü tədris ili üçün ali məktəblərə qəbul müsabiqəsində qəbul aparılan ixtisaslar və onların təhsil haqlarından ibarət cədvələ birlikdə nəzər salaq (yalnız iqtisadiyyat, maliyyə və bank işi ixtisasları üzrə).

Qeyd etmək istərdik ki, ölkəmizdə ən bahalı təhsil müəssisələri Qafqaz Universiteti (4500-4000 AZN), Qərb Universiteti (3850-3500 AZN), Xəzər Universiteti (3500AZN) və Azərbaycan Diplomatiya Akademiyasıdır (3500 AZN). Ən Ucuz təhsil haqqı isə regionlarda Mingəçevir Politexnik İnstitutu (1000 -9000 AZN) və Lənkəran Dövlət Universitetində (1400-1200 AZN) qeydə alınıb.

Bu təhsil haqlarına baxdıqda Azərbaycan kənarda təhsil almağın daha sərfəli və keyfiyyətli olduğunu da düşünmək olar. Nəzərdən qaçırmayaq ki, tələbələr təhsil müddətində təhsil haqqı ilə yanaşı digər xərclərlə də üzləşir (nəqliyyat, kirayə, qidalanma, geyim və s).

Qeydlər: YÖ –qısalması yalnız ödənişli əsaslarla təhsil almağın mümkün olduğunu göstərir.

Xəzər Universitetində – qəbul imtahanlarında 500-dən çox bal toplayanlar tələbələrə təhsil haqqının ödənilməsində müxtəlif faizli güzəştlər tətbiq edilir. O cümlədən 650—700 üçün 100%, 600-649 bal üçün 75%, 550- 599 üçün 50%, 500-549 bal üçün 25% güzəşt edilir.

Qafqaz Universitetində güzəştlər qeyd etdiyimiz ixtisaslara şamil edilmir.

Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında iqtisadiyyatı üzrə mütəxəssis hazırlığı Almaniyanın Zigen Universiteti və ABŞ-ın Corciya Dövlət Universiteti ilə ADNA- nın birgə beynəlxalq proqramları üzrə həyata keçirilir, tədris ingilis dilindədir.

Azərbaycan Universitetində ingilis dilində keçirilən ixtisaslar üzrə tədris ABŞ-ın Corciya Dövlət Universiteti və Gürcüstanın Qafqaz universiteti ilə bilikdə BBA proqramı çərçivəsində aparılır.

Magistr pilləsi üzrə təhsil məsələlərindən ayrılıqda bəhs edəcəyik.