Azərbaycanda şirkət və təşkilatların dövlət büdcəsinə 2023-cü ilin yanvar üzrə mənfəət vergisindən ödənişlərinin həcmi 2 mlrd. manatı ötüb, bu ölkə tarixində bir ilkdir.
Banker.az Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən xəbər verir ki, hüquqi şəxslər dövlət badəsinə 2 mlrd. 345 mln. manatlıq mənfəət vergisi ödəyiblər. Bu 2022-ci ilin eyni dövründə 494.9 mln. manat idi.
Banker.az-ın əldə etdiyi məlumata görə, 2023-cü ilin yanvarında yalnız 22.7 mln. manatı bankların hesabına baş tutub.
Azərbaycanda əsas vergisi Dövlət Neft Şirkətidir (SOCAR). 2021-c ilin 12 ayı üzrə dövlət büdcəsinə 2 mlrd. 958 mln. manat mənfəət verigis ödəmişdirlərsə, bunun 1 mlrd. 162 mln. manatı SOCAR-ın payına düşürdü.
Beləliklə, 2023-cü ilin dövlət büdcəsinin gəlirlərinin 4 mlrd. manatlıq gəlirinin 58.5 faizini (2022: 18 faiz idi) şirkətlərin mənfəət vergisi hesabınadır.
Yanvar ayında dövlət büdsəinin 829.7 mln. manatı (2022: 731.9 mln. manat) ƏDV-nin, 102.1 mln. manatı (96.2 mln. manat) fiziki şəxslərin gəlir vergisi, 97.2 mln. manatı (89.9 mln. manat) aksiz verginin payına düşüb.
Dövlət büdcəsinin gəlirləri:
| 2023-cü ilin yanvar ayı, milyon manat
|
yekuna görə faizlə
|
ÜDM-də payı, faizlə |
|
| Gəlirlər – cəmi | 4006,5 | 100,0 | 41,3 |
| o cümlədən: | |||
| Fiziki şəxslərin gəlir vergisi | 102,1 | 2,6 | 1,1 |
| Hüquqi şəxslərin mənfəət (gəlir) vergisi | 2345,0 | 58,5 | 24,2 |
| Torpaq vergisi | 2,8 | 0,1 | 0,03 |
| Əmlak vergisi | 16,7 | 0,4 | 0,2 |
| Əlavə dəyər vergisi | 829,7 | 20,7 | 8,6 |
| Sadələşdirilmiş vergi | 50,3 | 1,3 | 0,5 |
| Aksiz | 97,2 | 2,4 | 1,0 |
| Yol vergisi | 12,8 | 0,3 | 0,1 |
| Mədən vergisi | 9,5 | 0,2 | 0,1 |
| Xarici iqtisadi fəaliyyətlə bağlı vergilər | 128,6 | 3,2 | 1,3 |
| Digər daxilolmalar | 411,8 | 10,3 | 4,2 |
Məlumat üçün bildirək ki, şirkətlərin bütün gəlirləri ilə gəlirdən çıxılan xərc arasındakı fərq mənfəətdir. Mənfəət vergisi də bu mənfəətin müəyyən edilmiş faiz dərəcəsinə vurulması ilə müəyyən edilir. Hazırda mənfəət vergisi 20% olsa da bu şirkətlərin öncəki maliyyə durumlarına (məsələn yığılmış zərərə görə) fərqli hesablanır.
AR Vergi Məcəlləsinin 105-ci maddəsinə əsasən müəssisələrin mənfəətindən 20% dərəcəsi ilə vergi tutulur.
Məsələn, müəssisənin hesabat ilində mühasibat mənfəəti 200 000 manat olub. Müəssisə mühasibat uçotunda avadanlıqlara düz xətt metodu ilə, vergi uçotunda isə azalan qalıq metodu ilə amotizasiya xərcləri hesablayır. Hesabat ilində amortizasiya xərcləri mühasibat uçotunda 87 500 manat, vergi uçotunda isə 70 000 manat olub. Fərq 17 500 manat təşkil edir. Beləliklə, mühasibat mənfəəti ilə vergi mənfəəti arasındakı fərq 17 500 manat olacaq. Vergi mənfəəti olacaq 217 500 manat, mənfəət vergisi isə 43 500 manat.
