BPM (biznes proseslərinin idarə edilməsi) nədir?
BPM (Business Process Management – “biznes proseslərinin idarə edilməsi sistemi”) – təşkilatın idarə edilməsi anlayışıdır, burada biznes prosesləri xüsusi resurslar kimi qəbul edilir, proqram təminatından istifadə etməklə modelləşdirilir və təhlil edilir.
Bu konsepsiya çərçivəsində nəzərdən keçirilən biznes proses mərhələlərə bölünür, işçilərin rolları və məsuliyyət sahələri, eləcə də xarici sistemlərlə inteqrasiyalar müəyyən edilir.
Sadəcə olaraq, BPM sizə biznes proseslərini müşahidə etməyə və onların harada təkmilləşdirilə, avtomatlaşdırıla, tənzimlənə, şəffaflaşdırıla və şirkətdəki dəyişikliklərə uyğunlaşdırıla biləcəyini tapmağa imkan verir.
BPM konsepsiyasını həyata keçirmək üçün xüsusi proqram təminatı mövcuddur – BPMS / BPMT (Business Process Management System / Tool, biznes proseslərini idarə etmək üçün bir sistem (alət). Belə bir proqramın mahiyyəti ondan ibarətdir ki, biznes prosesinin hər bir addımı avtomatlaşdırılıb və əgər tapşırığı yerinə yetirmək üçün əl ilə idarəetməsinə ehtiyac olarsa, onun vaxtı və tamamlanma faktını izləmək mümkündür.
Qlobal İT şirkətinin “SimbirSoft”un biznes həllərinin rəhbəri Anna Şvedova təcrübədən misal gətirir: xidmət göstərən şirkətdə bütün proseslər tənzimlənirdi, lakin işçilər çox vaxt müəyyən edilmiş qaydadan kənara çıxır və mühüm addımları qaçırırdılar. BPM tətbiq edildikdən sonra bütün addımlar məcburi oldu, məcburi manipulyasiyalar olmadan müştəri ilə işi başa çatdırmaq mümkün deyildi – nəticədə işin keyfiyyəti və səmərəliliyi artdı.
Nüanslar
Rusiya və MDB-də SAS-da ModelOps və Qərarvermə təcrübəsinin baş məsləhətçisi Artyom Qlazkov BPM-nin aşağıdakı üstünlüklərini və çatışmazlıqlarını vurğulayır.
Müsbət cəhətləri:
– Tipik hərəkətləri avtomatlaşdırmaqla işçilərin səmərəliliyinin artırılması.
– Proseslərin şəffaflığının və idarə oluna bilənliyinin artırılması.
– Proseslərə dəyişiklik etmək üçün resurs intensivliyinin azaldılması.
– Proseslərin auditi, səbəb-nəticə əlaqələrinin müəyyən edilməsi.
Mənfi cəhətləri:
– Xarici sistemlərlə inteqrasiyanı inkişaf etdirmək və dəstəkləmək ehtiyacı.
– Prosesləri təsvir etmək, onları təhlil etmək və təkmilləşdirmə variantlarını müəyyən etmək üçün resursların ayrılması ehtiyacı.
– BPM-ə birbaşa iştirakçılarının cəlb edilməsi zərurəti. Proseslərin iştirakçıları həyata keçirilən həllin faydalarını çatdırmalıdırlar.
– Bütün proseslər BPM idarəetməsi üçün uyğun deyil.
– İş axınının modelləşdirilməsində düzgün tərtib edilməmiş abstraksiyalar və fərziyyələr sistemin təsirinin azalmasına səbəb olur.
Fakt
IBM simsiz internet şirkətində BPM sisteminin tətbiqi ilə bağlı araşdırma dərc edib. Tətbiq 150 000 dollara başa gəldi, ilk ildə şirkət 310 000 dollar qənaət etdi və bəzi proseslərin icra müddətini 2 aydan 1 həftəyə endirdi.
