ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi (FED) son üç iclasında ikinci dəfə çərşənbə günü uçot faiz dərəcəsini dəyişməz saxladı, bu da ölkədəki qiymət təzyiqləri azaldıqca inflyasiya ilə mübarizəni yumşaltdığını göstərir. Lakin FED rəhbərləri bu il daha bir dəfə faiz artıracağını istisna etmirlər.
Banker.az xəbər verir ki, ABŞ-də illik inflyasiyası 2022-ci ilin iyununda 9.1 faizlik zirvədən bir il sonra 3.7 faizə düşüb. Amma bu yenə də FED-in 2 faizlik hədəf çərçivəsindən xeyli yuxarıdır. FED-in son qərarı, 2022-ci ilin mart ayından etibarən 11 faiz artımının nəticəsi olaraq, uçot faiz dərəcəsini 5.5 faizə qaldırıb. 2022-ci ilin martına qədər uçot faiz dərəcəsi 0.25 faizdə idi.
FED-in artımları ABŞ-də istehlak və biznes kreditlərinin xərclərini əhəmiyyətli dərəcədə artırıb. Məzənnə siyasətini dəqiq tənzimləməklə, mərkəzi bank dərin tənəzzülə səbəb olmadan iqtisadiyyatı inflyasiyanın soyudulmasının çətin “yumşaq enişinə” doğru istiqamətləndirməyə çalışır.
Çərşənbə günü FED-in qərarları vurğuladı ki, onun siyasətçiləri bençmark faiz dərəcələrində zirvəyə yaxınlaşsalar da, onu uzun müddət yüksək səviyyədə və ya ona yaxın saxlamaq niyyətindədirlər. İlin sonuna qədər daha bir artım proqnozlaşdırmaqla yanaşı, rəsmilər cari vəziyyətdə dərəcələri 2024-cü ilə qədər yüksək səviyyədə saxlamağı nəzərdə tuturlar.
“İnflyasiyanın davamlı olaraq 2 faizə enməsi prosesinin getməsi üçün uzun bir yol var” – deyə, Sədr Cerom Pauel mətbuat konfransında bildirdi. “Biz irəliləyiş gördük və bunu alqışlayırıq, lakin daha çox irəliləyiş görməliyik.”
Eyni zamanda, Pauel FED-in faiz artımı dövrünün sonuna yaxınlaşdığını və qiymət artımının sürətinin iqtisadiyyatın böyük hissəsində soyuduğunu sübut etdiyini dedi.
“Düşünür ki, çatmalı olduğumuz yerə kifayət qədər yaxınıq”- deyə, Pauel bildirdi.
FED rəsmlərinə görə, gələn il faiz dərəcələrini yalnız iki dəfə azaltmağı gözləyirlər. Bu da iyunda proqnozlaşdırdıqları dörd faiz endirimindən azdır. Onlar öngörürlər ki, onların əsas qısamüddətli nisbəti 2024-cü ilin sonunda hələ də 5.1 faiz olacaq – bu, 2008-2009-cu illərdəki tənəzzüldən bu ilin may ayına qədər olduğundan daha yüksəkdir.
Siyasətçilərin uzun müddət borc faizlərini yüksək səviyyədə saxlamağa meyli göstərir ki, onlar hələ də inflyasiyanın 2 faizlik hədəfə doğru kifayət qədər sürətlə düşməyəcəyini hiss edirlər. Əmək bazarı və iqtisadiyyat dayanıqlı olaraq qalıb, FED-in silsilə artımlarının geniş miqyaslı işdən çıxarmalara və resessiyaya səbəb olacağına dair gözləntiləri qarışdırdı.
Xəzinədarlıq gəlirləri çərşənbə günü FED-in son siyasət iclasından sonra verdiyi açıqlamadan və iqtisadi proqnozlarını yenilədikdən sonra kəskin şəkildə yüksəldi. FED-in gələcək hərəkətlərinə dair gözləntiləri izləməyə meylli olan 2 illik xəzinədarlıq notunun gəlirliyi 5.04 faizdən 5.11 faizə yüksəldi.
BU DOLLARA NECƏ TƏSİR ETDİ
ABŞ dollarının 6 əsas rəqib valyuta səbəti qarşısında ölçülən indeksi DXY ötən günkü xəbərdən sonra son 6 ayın maksimumna yüksəldi. Belə ki, dolların indeksi 105.7 bəndə qədər yüksəlib. Bu 2023-cü ilin iyulunda 100 bənddən də aşağı düşmüşdü.
Əsas rəqib valyuta ABŞ dollarına qarşı 1.0635 səviyyəsinə qədər düşüb. Sentyabrın əvvəli EUR/USD 1.0773 səviyyəsində idi.
Yeni rüblük proqnozlarında siyasətçilər ÜDM-in 2023-cü il və gələn il əvvəllər nəzərdə tutduqlarından daha sürətli inkişaf edəcəyini təxmin edirlər. İndi onlar iyun ayında 1 faizlik proqnozdan bu il 2.1 faizə, gələn il isə əvvəlki 1.1 faizlik proqnozdan 1.5 faizə qədər artım proqnozlaşdırırlar.
Qeyri-sabit ərzaq və enerji qiymətlərini istisna edən və gələcək tendensiyaların yaxşı proqnozlaşdırıcısı hesab edilən əsas inflyasiyanın indi ilin sonuna qədər 3.7 faizə düşəcəyi gözlənilir ki, bu da iyunda 3.9 faiz proqnozlaşdırılandan daha yaxşıdır. FED-in üstünlük verdiyi tədbirə əsasən əsas inflyasiya hazırda 4.2 faizdir.
FED-in hazırda qəbul etdiyi dərəcə artımına yanaşma, dərəcələrin çox yüksək artırılmasının iqtisadiyyat üçün risklərinin artdığının fərqindəliyi əks etdirir. Əvvəllər rəsmilər inflyasiyanı yavaşlatmaq üçün kifayət qədər iş görməməyin risklərinə daha çox diqqət yetirmişdilər.
