MDB ölkələrinin sığortaçıları beynəlxalq təkrarsığortaçıların daha yüksək qiymətləri ilə rəqabət aparmaq və mənfəətlərini artırmaq üçün, çox güman ki, təkrarsığorta bizneslərini inkişaf etdirəcəklər, lakin bu, həm də yeni risklərə səbəb olacaq.
Bu barədə “Moody’s” beynəlxalq reytinq agentliyinin hesabatında qeyd edilib.
Beynəlxalq təkrarsığorta MDB regionunun ilkin sığorta bazarlarından daha yaxşı risklə tənzimlənən qiymətlər təklif etdiyi üçün “Moody’s” onların növbəti il ərzində risklərini daha da artıracağını gözləyir.
“MDB regionunun ilkin sığorta bazarlarının gəlirli artım üçün məhdud imkanlarını nəzərə alaraq bu, onlar üçün əlavə stimuldur. Rusiya və Belarus istisna olmaqla, MDB regionunda sığortanın nüfuzetmə səviyyəsi aşağıdır: sığorta mükafatlarının ümumi illik məbləği 4 milyard ABŞ dollarını keçib, lakin məlumatların keyfiyyəti aşağı olması adekvat qiymət və risklərin idarə edilməsinə mane olur. Normativ-hüquqi baza da nisbətən zəif inkişaf edib”, – analitiklər qeyd ediblər.
Bildirilib ki, bu yeni növ təkrarsığorta fəaliyyətləri MDB ölkələrinin mənfəət əldə edilməsini dəstəkləyəcək və onların diversifikasiyasını artıracaq.
Analitiklərin fikrincə, beynəlxalq təkrarsığorta qiymətləri 2022-2023-cü illərdə əhəmiyyətli dərəcədə artıb və MDB-nin yerli bazarları ilə müqayisədə yüksək olaraq qalacaq, bu da yerli oyunçulara təkrarsığortanın diversifikasiyası üçün güclü stimul verir: “Əmlakın təkrarsığortası üzrə qlobal qiymətlərin yüksək olaraq qaldığından, biz MDB sığortaçılarının növbəti 12-18 ay ərzində beynəlxalq təkrarsığorta biznesini inkişaf etdirəcəklərini gözləyirik. Bizim hesablamalara görə, Özbəkistan və Qazaxıstan şirkətləri 2024-cü ildə beynəlxalq təkrarsığorta mükafatlarının 20-40 % artması ilə sürətlə genişlənəcək”.
Agentliyin analitikləri hesab edirlər ki, Özbəkistan və Qazaxıstan şirkətlərinin rəhbərlik etdiyi MDB sığortaçıları artan fəlakət iddialarına cavab olaraq qlobal təkrarsığortaçıların bəzi bazarlardan qismən çıxarılmasından faydalanaraq beynəlxalq təkrarsığorta bazarlarında iştiraklarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirirlər.
Ukraynada münaqişə başlayandan bəri Rusiya təkrarsığortaçılarının gedişindən də onlar faydalanıblar. Əvvəllər rusiyalı oyunçular hər il 400 milyon ABŞ dolları məbləğində təkrarsığorta mükafatı qazanırdılar.
Özbəkistan və Qazaxıstanda beynəlxalq mükafatlar 2023-cü ildə təxminən 40 % artıb və analitiklər onların növbəti 12-18 ay ərzində ilkin sığorta mükafatlarından daha sürətli artacağına inanırlar.
“Biz sığortaçılardan beynəlxalq genişlənmələrini ağıllı şəkildə idarə etmələri və böyük fəlakətlərdən çəkinmələri şərti ilə coğrafi və biznes diversifikasiyasını yaxşılaşmasını və mənfəətlərinə müsbət təsir göstərməsini gözləyirik”, – hesabatda bildirib.
Analitiklər xəbərdarlıq edirlər ki, MDB sığortaçıları təkrarsığorta iştiraklarını genişləndirdikcə ciddi təbii fəlakətlər, iqlim dəyişikliyi ilə bağlı itkilər, geosiyasi risklər və valyuta məzənnələrinin dəyişməsi daxil olmaqla, yeni və naməlum risklərə məruz qalacaqlar.
Onlar hesab edirlər ki, bu, onların risklərin idarə edilməsi üzrə təcrübələrini sınayacaq: “Biz onların təkrarsığorta sahəsində beynəlxalq mövcudluğunun sürətli artımını onların risk profillərinə əhəmiyyətli problem kimi baxırıq ki, bu da onları yerli bizneslərindən daha böyük birdəfəlik itkilərə və daha çox fəlakət iddialarına məruz qoya bilər”.
“Moody’s” məlumatında bildirilib ki, bu, artan təkrarsığorta riskindən irəli gələn biznesin şaxələndirilməsinin faydalarını kompensasiya edə bilər: “Bədbəxt hadisələrin təkrarsığortası kimi uzunmüddətli biznes sahələrini inkişaf etdirmək xüsusilə çətindir, çünki bədbəxt hadisələrlə bağlı risklər bəzən biznesin formalaşmasından illər sonra reallaşmır. Riski idarə edən bəzi şirkətlər maliyyə sabitliyini təmin edərək, həmin riskləri daha yaxşı idarə edə və azalda biləcəklər”.
Hesabatda həmçinin qeyd edilib ki, təkrarsığorta biznesinin həcminin sürətli artımı MDB sığortaçılarının kapital adekvatlığına da təzyiq göstərəcək. Yerli maliyyə bazarları zəif inkişaf etdiyi, eləcə də daha çox risk götürəcəkləri üçün bu təzyiq altında olacaq.
Analitiklər vurğulayıblar ki, MDB sığortaçılarının şəffaflığının nisbətən aşağı olması onların beynəlxalq investorlara çıxışını da məhdudlaşdırır: “Nəticə etibarilə, onlar, çox güman ki, mövcud səhmdarların kapital qoymaq qabiliyyətindən asılı qalacaqlar”.
Qeyd edək ki, ötən ilin sonuna Azərbaycanın sığorta şirkətləri tərəfindən 500 milyard manat və ya 294,117 milyard ABŞ dollarından çox məbləğdə risklərdən qorunma təminatı verilib ki, bu da ölkənin illik ÜDM-nin 5 misli deməkdir. Türkiyədə bu rəqəm ÜDM-nin 20 qatına bərabərdir.
