Avropa Mərkəzi Bankı (ECB) cümə axşamı uçot faiz dərəcəsini beşinci dəfə azaltmağa hazırlaşır və inflyasiya ilə bağlı narahatlıqlar azaldıqca, iqtisadi artımla bağlı narahatlıqlar artdığı üçün borclanma xərclərini daha da aşağı salmağa davam edəcək.
Banker.az xəbər verir ki, indi investorlar gözləyir ki, ECB siyasətçiləri çərşənbə və cümə axşamı keçiriləcək iclasda depozit faiz dərəcəsinin daha bir rüblük faiz bəndi azalmasına razılıq versinlər. ECB rəsmilərinin son açıqlamaları göstərir ki, iyun ayına qədər keçiriləcək üç növbəti iclasda da əsas dərəcənin azaldılması ehtimalı artır.
“Faiz dərəcələrinin daha da azaldılmasına ehtiyac olduğuna dair artan bir konsensus var,” deyə “ING Bank” iqtisadçısı Karsten Brzeski bildirib.
Bu əsas dərəcənin ötən ilin iyununda faiz azaldılması dövrü başlayanda 4%-dən 2%-ə qədər enməsinə səbəb olacaq. Bu, Mərkəzi Bankın nə iqtisadi fəaliyyəti məhdudlaşdırdığı, nə də stimullaşdırdığı “neytral” dərəcə adlandırılan səviyyəyə uyğun olacaq.
Avrozona üzrə illik inflyasiya göstəricisi ötən ilin sonunda artaraq 2024-cü ili 2.4%-lə başa vurdu, sentyabr ayında isə bu rəqəm 1.7% idi. Lakin bu, bir il əvvəlki 2.9%-dən və oktyabr 2022-ci ildəki 10.6%-lik zirvədən aşağıdır.
Siyasətçilər inflyasiyanın qarşıdakı aylarda hədəf səviyyəsinə enəcəyinə əmin görünürlər.
İsveçrənin Davos şəhərində keçirilən Dünya İqtisadi Forumunda çıxış edən ECB Prezidenti Kristin Laqard cümə günü bildirib ki, “onun yuxarı yox, aşağı enəcəyinə dair güclü inamım var.”
Bununla belə, siyasətçilər iqtisadi artımın nəhayət, Covid-19 pandemiyası və Rusiyanın Ukraynaya tammiqyaslı müdaxiləsinin yaratdığı ikili təsirdən sonra bərpa olunacağına daha az əmindirlər.
“Makroiqtisadi risklərin balansı yüksək inflyasiya ilə bağlı narahatlıqlardan aşağı artımla bağlı narahatlıqlara doğru dəyişib,” deyə ECB vitse-prezidenti Luis de Quindos bu ayın əvvəlində çıxışında qeyd edib.
2024-cü ilin sonlarında siyasətçilər ABŞ-a avrozona ixracına mümkün tariflərdən həm inflyasiya, həm də artım risklərini görürdülər. Lakin son həftələrdə ABŞ Prezidenti Trampın avrozona və digər ölkələrdən idxal üçün vergiləri artırmağa qərar verəcəyi təqdirdə istehlakçı qiymətlərinin artması riskinə daha az əhəmiyyət veriblər.
“Cənab Trampın siyasətləri də daxil olmaqla inflyasiya ilə bağlı diqqətliyəm, amma narahat deyiləm,” deyə Fransa Bankının sədri Fransua Villeroy de Qalhau keçən həftə Davosa səfəri zamanı bildirib.
ECB faiz müəyyən edənlər ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin müəyyən etdiyi əsas dərəcə ilə öz dərəcələri arasında getdikcə genişlənən fərqlə də daha az narahatdırlar. Bu fərq avrozona üçün inflyasiya səbəbi ola bilər, çünki zəif avro idxal olunan mal və xidmətlərin qiymətini artırır.
Lakin bu fərq eyni zamanda fərqli artım perspektivlərinin nəticəsidir. Beynəlxalq Valyuta Fondu bu ayın əvvəlində ABŞ iqtisadiyyatı üçün 2025-ci il artım proqnozunu 2.2%-dən 2.7%-ə qaldırsa da, Avrozona üçün proqnozu 1.2%-dən 1%-ə endirib.
FED-in siyasəti ilə bağlı gözləntilərin dəyişməsi avrozona iqtisadiyyatına başqa yollarla da təsir edir. Bu ayın əvvəlində investorlar FED-in faiz azaldılması ehtimalını yenidən dəyərləndirərək azalmaların daha az, hətta olmaya biləcəyini ehtimal edirlər.
Bu dəyişikliklər ABŞ dövlət istiqrazlarının gəlirliliyini artırdı və nəticədə Avropada dövlət istiqrazlarının gəlirliliyi də artdı. Daha yüksək gəlirlilik isə Avrozona ev təsərrüfatları və biznesləri üçün borclanma xərclərini artırır – sanki ECB özü uçot faiz dərəcəsini artırıb.
ECB-nin son iclasında siyasətin məhdudlaşdırıcı qalacağına dair vəd ləğv edildi, bu da neytral siyasətə keçidin gözlənildiyini göstərir. ECB-nin stimullaşdırıcı faiz siyasətini qəbul etməsi lazım ola bilər, lakin bu həftə keçiriləcək iclasda bunu bir seçim kimi elan etməsi ehtimalı azdır. Bununla belə, Trampın nə edəcəyini və bunun Avrozona iqtisadiyyatına necə təsir edəcəyini dəqiq müəyyən etmək üçün hələ tezdir.
