Təxminən üç il ərzində Salesforce-un rəhbəri Mark Benioff ChatGPT-nin sadiq istifadəçisi olub. Lakin ötən ayın sonunda o, qəfil olaraq Google-un Gemini çatbotuna keçib.
“Vay! — deyə o, X sosial şəbəkəsində yazıb. — Üç il ərzində hər gün ChatGPT-dən istifadə etmişəm. Az əvvəl Gemini 3 ilə iki saat keçirdim — və artıq geri qayıtmayacağam. Bu, inanılmaz bir sıçrayışdır.”
Noyabrın ortalarında təqdim olunan Gemini 3, Google-un yayımladığı test nəticələrinə əsasən, OpenAI-nin flaqman modelini geridə qoyub. Çatbot dərhal IT sənayesində böyük rəğbətlə qarşılanıb. Bir analitik Gemini 3-ü “bütün dövrlərin ən yaxşı modeli” adlandırıb, başqa bir şirkət isə Google-u “süni intellekt sahəsinin qalibləri” elan edib.
Görünür, Sem Altman narahatdır: ötən həftə o, əməkdaşlar üçün göndərdiyi daxili məktubda ChatGPT-nin imkanlarını təcili şəkildə yaxşılaşdırmaq məqsədilə “fövqəladə vəziyyət” (code red) elan etdiyini bildirib.
Hələ yaxın vaxta qədər OpenAI texnoloji liderliyini inamla qoruyurdu. 2022-ci ildə ChatGPT-ni təqdim edərək süni intellekt yarışına start verəndə Google buna hazır deyildi və özü də “fövqəladə vəziyyət” rejiminə keçmişdi. Google-un ilk çatbotları həqiqətən də ideal deyildi: Bard-ın (Gemini-nin sələfi) ilk təqdimatında faktiki səhv üzə çıxmışdı. Bir il sonra isə Google axtarışındakı “süni intellekt icmalları” istifadəçilərə sağlamlıq üçün gündə bir daş yeməyi tövsiyə edirdi.
Bu vaxt ərzində OpenAI dünyanın ən bahalı özəl şirkətinə çevrildi və hamı onun daim tempi müəyyən edəcəyini düşünürdü. Lakin indi bu, artıq şübhə altındadır.
Gemini 3-ün təqdimatından əvvəl də OpenAI üçün narahatedici siqnallar mövcud idi. Şirkət artıq aylar ərzində əsas süni intellekt testlərində davamlı və inandırıcı üstünlük nümayiş etdirə bilmirdi.
Bu il Google-un təqdim etdiyi şəkil generasiyası modeli Nano Banana sürət baxımından ChatGPT-ni xeyli qabaqlayır və bu da Gemini-nin auditoriyasını genişləndirir. Müxtəlif qiymətləndirmələrə görə, Gemini-nin istifadəçi bazası ChatGPT-dən bir neçə dəfə daha sürətlə artır.
Üstəlik, Google tək rəqib deyil. Anthropic-in Claude modeli proqramlaşdırma sahəsində hazırda ən yaxşı hesab olunur və OpenAI-nin onu yaxalamaq cəhdlərinə baxmayaraq liderliyini qoruyur. Hətta Elon Maskın Grok modeli də ChatGPT-nin son versiyası ilə eyni səviyyədə qiymətləndirilir.
Ədalət naminə qeyd etmək lazımdır ki, OpenAI ilk dəfə deyil ki, “təqib edən” mövqeyə düşür və sonradan liderliyini geri qaytarır.
Keçən il Google və Anthropic-in çatbotları ChatGPT-yə yaxınlaşanda OpenAI “düşünən” modellərini təqdim etdi və süni intellektin inkişafında tamamilə yeni istiqamət müəyyənləşdirdi. Bu gün bu cür “düşünən” modellər demək olar ki, bütün aparıcı laboratoriyalarda mövcuddur (o cümlədən Gemini 3-də).
Yanvar ayında Çin startapı DeepSeek aparıcı Amerika şirkətlərinin həllərinə bərabər, lakin daha ucuz çatbot təqdim etdikdə, OpenAI buna öz son dərəcə qənaətli süni intellekt modeli ilə cavab verdi.
Ola bilər ki, OpenAI bu dəfə də vəziyyəti xilas etsin. Şirkətin baş elmi əməkdaşı Mark Çen bu yaxınlarda bir podkastda OpenAI-nin Gemini 3 ilə müqayisə edilə bilən daxili modellərə sahib olduğunu və onların tezliklə təqdim ediləcəyini bildirib.
Lakin OpenAI heç vaxt bu qədər çox parametr üzrə bu dərəcədə geri qalmamışdı. Bu gün o, getdikcə daha çox sadəcə “çatbotu olan növbəti şirkət” təsiri bağışlayır.
Hər halda, görünən odurki, OpenAI üçün əsas prioritet “ən ağıllı” botu yaratmaq deyil. Əksinə, şirkət fəal şəkildə kommersiya imperiyası qurur. Son aylarda OpenAI bir sıra yeniliklər təqdim edib: onlayn alış-veriş funksiyaları, öz veb-brauzeri, süni intellekt mərkəzli sosial şəbəkə və nəhayət, qrup çatları. Bu alətləri rəqəmsal superzəkanın yaradılmasına aparan addımlar kimi qiymətləndirmək çətindir. Daha çox, onları OpenAI-nin qapalı ekosistem qurmaq istiqamətində məqsədli cəhdi kimi görmək olar.
ChatGPT internetdə demək olar ki, hər şey üçün universal alətə çevrilir: onun vasitəsilə saytlara baxmaq, işləmək, elektron poçt yazışmaları aparmaq, alış-veriş etmək, səyahət planlaşdırmaq və süni intellektlə yaradılmış məzmunu dostlarla bölüşmək mümkündür. Bildirilir ki, “Code red” adlı daxili memorandumda Altman bəzi kommersiya layihələrinin prioritetinin azaldılacağını — əsas diqqətin ChatGPT-nin inkişafına yönəldiləcəyini açıqlayıb.
OpenAI-nin kommersiya genişlənməsinin bədəli ola bilər. The New York Times-ın son araşdırmasına görə, ChatGPT yenilənərkən şirkət istifadəçi cəlbetmə və saxlanma göstəricilərini nəzərə alır. Nəticədə ChatGPT-nin bəzi versiyaları təhlükəli dərəcədə yaltaq olub: istifadəçilərin ən qaranlıq və absurda yaxın fikirlərini təşviq edir və gücləndirir. Bu artıq OpenAI-yə qarşı bir sıra məhkəmə iddialarına səbəb olub — iddialarda ChatGPT-nin sayıqlama halları yaratdığı və bəzi hallarda intiharlara təkan verdiyi iddia edilir. OpenAI istifadəçinin psixi böhrana sürükləndiyi barədə ilk iddianı rədd edib və hazırda daha yeni müraciətləri araşdırır.
Xidmətlər ailəsi yaratmaq istəyi Apple və Google kimi texnologiya nəhənglərinin çoxdan istifadə etdiyi üsuldur və istifadəçiləri məhsullara “bağlamağa” xidmət edir. Bu baxımdan OpenAI daha çox rəqibləri təqlid edir. Gemini 3-ün işə salınması fonunda OpenAI üçün həqiqətən narahatedici olan modelin texniki üstünlükləri deyil, Google-un onu dərhal mövcud ekosisteminə inteqrasiya etməsidir. Google-un hər biri 2 milyard istifadəçisi olan ən azı yeddi məhsulu var; OpenAI isə hələ heç bir xidmətində 1 milyard həddini keçməyib. Altmanın “fövqəladə vəziyyət” elan etməsi bir daha göstərir ki, misilsiz yüksəlişə baxmayaraq, OpenAI hələ də startap olaraq qalır.
