Dollar cümə axşamı mühüm dəyər itirdi, avro isə möhkəmlənir. Buna səbəb Prezident Donald Trampın ABŞ-ın ticarət tərəfdaşlarına gözlənildiyindən daha aqressiv tariflər tətbiq edəcəyini elan etməsi oldu. Bu açıqlama bazarları sarsıtdı və investorları yen və İsveçrə frankı kimi təhlükəsiz aktivlərə yönəltdi.
Banker.az xəbər verir ki, geniş maraq doğuran tarif elanından sonra qlobal fond bazarlarında kəskin eniş müşahidə olundu və investorlar istiqrazlar, həmçinin qızıla sığınmağa çalışdılar.
Tramp ABŞ-a idxal olunan bütün məhsullara 10% baza tarifi və bəzi böyük ticarət tərəfdaşlarına daha yüksək rüsumlar tətbiq edəcəyini bildirdi. Tariflər aprelin 9-dan qüvvəyə minəcək və təxminən 60 ölkəni hədəf almış kimi görünür. Yeri gəlmişkən, Trampın tarif siyahısında Azərbaycan da var və 10% ilə ən yumşaq tariflərin siyahısındadır.
Bu yeni rüsumlar Trampın Ağ Evə qayıtdıqdan sonra başlatdığı ticarət müharibəsini daha da alovlandırdı. Bazarlar narahatdır ki, genişmiqyaslı ticarət qarşıdurması qlobal iqtisadi artımın kəskin yavaşlamasına səbəb ola bilər. Tramp artıq alüminium, polad və avtomobillərə tariflər tətbiq edib, eləcə də Çindən gətirilən bütün mallara gömrük rüsumlarını artırıb.
“İnvestorlar riskdən qaçır və qlobal iqtisadi artımın zəifləməsini qiymətləndirirlər,” – deyə “Capital.com”un baş maliyyə analitiki Kayl Rodda açıqlama verib.
“Yaxın günlərdə bazarlar üçün əsas məsələ ticarət tərəfdaşlarının bu tarifləri yenidən müzakirə edib-etməyəcəyi və gələcəkdə əlavə ticarət məhdudiyyətlərinin tətbiq olunub-olunmayacağı məsələsinin aydınlaşdırılması olacaq.”
Riskə həssas Avstraliya dolları 0.4% ucuzlaşaraq 0.6274 ABŞ dollarına, Yeni Zelandiya dolları isə 0.12% geriləyərək 0.5738 ABŞ dollarına düşüb.
Yeni rüsumlar investorları ənənəvi təhlükəsiz limanlara – Yaponiya yeninə və İsveçrə frankına yönəldir. Yen təxminən 1% güclənərək dollar qarşısında 147.99-a yüksəldi, İsveçrə frankı isə 0.87815-ə möhkəmlənib.
“Bu elan fonunda təhlükəsiz liman aktivlərinə yönələn əməliyyatlar arasında, şübhəsiz ki, Yaponiya yeni ön planda olacaq,” – deyə “Saxo Bank”ın baş makro strateqi Con Hardi bildirib. “Xüsusilə qısa müddətli istiqrazlar təhlükəsiz liman kimi çıxış edə bilər. Amma uzunmüddətli istiqrazlar da yaxşı nəticə göstərə bilər.”
İnvestorlar ABŞ iqtisadi artımının zəifləyəcəyindən ehtiyatlandığı üçün 10 illik əsas istiqrazların gəlirliliyi 14 baza bəndi enərək beş ayın ən aşağı səviyyəsi olan 4.04%-ə düşdü. Faiz dərəcəsi fyuçersləri isə qarşıdakı aylarda faiz endirimi ehtimalının artdığını göstərir.
Qlobal ticarət müharibəsinin genişlənməsi və gözlənildiyindən zəif ABŞ iqtisadi göstəriciləri iqtisadi tənəzzül qorxularını artıraraq dolların bu il zəifləməsinə səbəb olub.
ABŞ-ın ticarət tərəfdaşları isə öz cavab tədbirlərini görməyə hazırlaşır ki, bu da qiymətlərin əhəmiyyətli dərəcədə artmasına gətirib çıxara bilər.
Dolların altı rəqib valyutaya qarşı dəyərini ölçən dollar indeksi 103.13 səviyyəsində idi ki, bu da oktyabr ayının ortalarından bəri ən aşağı göstəricidir.
Bu arada, avro tarif elanlarından sonra əvvəlcə kəskin bahalaşdı və son olaraq 0.63% yüksələrək 1.091 dollar səviyyəsinə çatdı. Funt sterlinq isə 0.42% artaraq 1.3065 dollara yüksəldi.
“National Australia Bank”ın baş valyuta strateqi Rodriqo Katriel bildirib ki, avronun dayanıqlılığı yəqin ki, Avropanın ABŞ tariflərinə cavab vermək əvəzinə, iqtisadiyyatını dəstəkləməyə fokuslanması ilə bağlıdır.
“Ona görə də düşünürəm ki, bazar Avropanın sakit və ölçülüb-biçilmiş yanaşmasını bəyəndi.”
Asiya valyutaları üçün isə belə bir güzəşt olmadı – Çinin daxili yuanı fevralın 13-dən bəri dollar qarşısında ən zəif səviyyəsinə düşdü. Çinin xarici yuanı da bir ayın ən aşağı səviyyəsinə çatdı.
Malayziya ringgiti, Cənubi Koreya vonu və Tailand bahtı da dollar qarşısında dəyər itirdi.
Digər tərəfdən, Meksika pesosu və Kanada dolları Asiya ticarət saatlarında nisbətən sabit qaldı.
ABŞ-ın ən böyük iki ticarət tərəfdaşı olan Kanada və Meksika artıq bir çox məhsula görə 25% tariflə üzləşir və çərşənbə günü edilən elandan sonra onlara əlavə rüsumlar tətbiq olunmayacaq.
