Uol-Stritdə satış dalğası dünən yeni bir minimuma çatdı, Prezident Donald Trampın ticarət müharibəsini daha da kəskinləşdirməsi ABŞ-nin 500 ən iri şirkətinin ölçən S&P 500 indeksini keçən ay müəyyən edilmiş rekord göstəricidən 10%-dən çox aşağı saldı.
Banker.az xəbər verir ki, 10%-lik eniş peşəkar investorlar üçün kifayət qədər ciddi bir hadisədir və buna “korreksiya” deyilir. S&P 500 indeksində 1.4%-lik azalma indeksin 2023-cü ildən bəri ilk dəfə belə bir səviyyəyə düşməsinə səbəb oldu. Zərərlər Trampın ticarət müharibəsində mərcləri artıraraq Avropa şərablarına və alkoqollu içkilərə böyük vergilər tətbiq etməklə hədələməsindən sonra baş verdi. Hətta ABŞ iqtisadiyyatı ilə bağlı ikiqat müsbət xəbər də bu enişi dayandıra bilmədi.
Sənaye indeksi “Dow Jones” cümə axşamı 537 bənd və ya 1.3% azaldı, texnoloji “Nasdaq” indeksi isə 2% düşdü.
Səhmlərdə başgicəlləndirici və zərbəli dəyişikliklər yalnız gündən-günə deyil, həm də saatdan-saata müşahidə olunur və cümə axşamı “Dow” indeksi yüngül artımla 689 bəndlik eniş arasında dəyişdi.
Bu dəyişkənlik, Trampın ölkəni və dünyanı öz istədiyi kimi formalaşdırmaq üçün tariflər və digər siyasətlər vasitəsilə iqtisadiyyatın nə qədər zərər görməsinə icazə verəcəyi ilə bağlı qeyri-müəyyənlikdən qaynaqlanır. Prezident bildirib ki, o, istehsal işlərini ABŞ-a qaytarmaq, həmçinin daha kiçik dövlət idarəçiliyi və digər əsas dəyişikliklər istəyir.
|
Banker.az-ın bununla bağlı oxşar yazıları: |
Trampın sonuncu gərginləşməsi cümə axşamı baş verdi, o, Avropa İttifaqı ABŞ viskisinə qarşı elan etdiyi “kobud” tarifi geri götürməsə, şampan və digər Avropa şərablarına 200% tarif tətbiq etməklə hədələdi. Avropa İttifaqı bu addımı çərşənbə günü, ABŞ-ın Avropa poladına və alüminiumuna tətbiq etdiyi tariflərə cavab olaraq elan edib.
QORXULU SSENARİ…
ABŞ ev təsərrüfatları və müəssisələri artıq Trampın təkrar-təkrar elan etdiyi tariflərdən hansının qüvvədə qalacağı ilə bağlı qeyri-müəyyənlik səbəbindən inamda azalma olduğunu bildiriblər. Bu da iqtisadiyyatdan enerjini çəkə biləcək xərcləmənin azalacağı ilə bağlı narahatlıqları artırıb. Bəzi ABŞ müəssisələri müştərilərin davranışında qeyri-müəyyənlik səbəbindən artıq dəyişikliklər müşahidə etdiklərini bildirirlər.
İqtisadiyyat üçün xüsusilə qorxulu ssenari odur ki, iqtisadi artım durğunlaşır, lakin tariflər səbəbindən inflyasiya yüksək olaraq qalır. Vaşinqtonda “stagflyasiya” adlanan bu vəziyyəti aradan qaldırmaq üçün çox az vasitə var. Məsələn, Federal Ehtiyat Sistemi (FED) iqtisadiyyatı stimullaşdırmaq üçün faiz dərəcələrini azaltsa, bu da inflyasiyanı daha da yüksəldə bilər.
Keçən ay topdansatış səviyyəsində inflyasiya iqtisadçıların gözləntilərindən daha zəif olub. Bu, əvvəlki gündə ABŞ istehlakçılarının hiss etdiyi inflyasiya ilə bağlı oxşar ruhlandırıcı hesabatdan sonra gəldi.
Ancaq “bazarlar üçün sual inflyasiya cəbhəsindəki yaxşı xəbərlərin daim dəyişən tarif hekayəsinin səs-küyündən üstün gəlib-gəlməyəcəyidir”, – deyə, “E-Trade from Morgan Stanley”dən ticarət və investisiya üzrə idarəedici direktor Kris Larkin “Bloomerg” agentliyinə bildirib.
Bununla yanaşı, ayrı bir hesabatda bildirilib ki, keçən həftə ABŞ-da işsizlik müavinəti üçün müraciət edən işçilərin sayı iqtisadçıların gözləntilərindən daha az olub. Bu, ümumilikdə əmək bazarının nisbətən möhkəm qalmaqda davam etdiyinə dair son siqnaldır. Əgər bu davam edərsə, ABŞ istehlakçılarının xərcləməyə davam etməsinə imkan verə bilər və bu da iqtisadiyyatın əsas mühərrikidir.
SÜNİ İNTELLEKT XOFU…
Uol-Stritdə süni intellekt sənayesi ilə əlaqəli bəzi səhmlər yenidən eniş göstərdi və indekslərə təzyiq etdi. Müştərilər üçün süni intellekt platforması təklif edən “Palantir Technologies” 4.8% ucuzlaşdı. Server istehsalçısı olan “Super Micro Computer” isə 8% dəyər itirdi. “Nvidia” kiçik artım və eniş arasında dəyişkənlik göstərdikdən sonra 0.1% azalaraq günü tamamladı.
Bu cür səhmlər, süni intellekt ətrafındakı coşqunluq nəticəsində qiymətlərinin çox yüksək olduğunu deyən tənqidçilərin təsiri altında son satış dalğasında ən çox təzyiq altında qalıb.
Əvvəlki böyük yüksəlişlərdən faydalanan bazarın digər sahələrində də sərvətlərin kəskin dəyişməsi müşahidə olunub. İlon Maskın “Tesla” şirkəti ardıcıl iki qazancdan sonra 3% ucuzlaşıb və 2025-ci ildə indiyədək 40%-dən çox enib.
“American Eagle Outfitters” 4.1% dəyər itirib, çünki pərakəndə satıcı “daha az güclü tələbat və soyuq hava”nın son dövrlərdə fəaliyyətini zəiflətdiyini bildirib. Şirkət qarşıdakı il üçün gəlirin azalacağını proqnozlaşdırsa da, son rüb üçün analitik gözləntilərdən daha güclü qazanc hesabatı təqdim edib.
Uol-Stritin qalib tərəfində isə “Intel” yer alıb — keçmiş idarə heyəti üzvü və yarımkeçirici sənayesi veteranı Lip-Bu Tan-ın baş icraçı direktor təyin edilməsindən sonra 14.6% bahalaşıb. 65 yaşlı Tan, “Intel”in əvvəlki baş direktoru Pat Qelsinqerin qəfil istefasından üç aydan çox müddət sonra gələn həftə bu çətin vəzifəni öz üzərinə götürəcək.
Ümumilikdə, S&P 500 indeksi 77.78 bənd azalaraq 5,521.52-yə düşdü. Dow Jones Sənaye Orta İndeksi 537.36 bənd enərək 40,813.57-yə, Nasdaq kompozit indeksi isə 345.44 bənd enərək 17,303.01-ə çatdı.
İstiqraz bazarında, xəzinə gəlirləri əvvəlki artımı itirərək aşağı düşdü. 10 illik xəzinə gəliri 4.32%-dən 4.27%-ə endi. Yanvarda 4.80%-ə yaxınlaşan gəlir, ABŞ iqtisadi artımı ilə bağlı gözləntilərin azalması səbəbindən əsasən aşağı düşməkdədir.
İş bazarının nisbətən möhkəm qalmasına baxmayaraq, xüsusilə ABŞ istehlakçıları və şirkətləri arasında inamın azaldığını göstərən son hesabatlar fonunda az sayda insan resessiyanı proqnozlaşdırır.
Xarici fond bazarlarında, Avropa və Asiyanın böyük hissəsində indekslər aşağı düşdü, lakin hərəkətlər nisbətən mülayim idi.
