ABŞ-ın 1985-ci ildəki Plaza Razılaşmasına bənzər şəkildə dolların koordinasiyalı şəkildə ucuzlaşdırılmasına cəhd etməsi, çox güman ki, uğursuz olacaq. Çünki bu, Çin və Avropanın razılığı olmadan mümkün deyil.
Banker.az xəbər verir ki, bunu Yaponiyanın sabiq baş valyuta diplomatı Naoyuki Şinohara çərşənbə axşamı bildirib.
Bəzi analitiklərin fikrincə, Tramp administrasiyası dəyəri şişirdilmiş dolları zəiflətmək və ABŞ-ın böyük ticarət kəsirini azaltmaq üçün “Mar-a-Lago Razılaşması” adlandırılan yeni bir böyük anlaşmanı irəli sürə bilər.
Şinohara bildirib ki, Plaza Razılaşması zamanı ABŞ sadəcə Yaponiyanın və Almaniyanın dəstəyi ilə hərəkət edə bilsə də, bu dəfə dolları qlobal bazarda effektiv şəkildə zəiflətmək üçün Çin və Avropa İttifaqı da daxil olmaqla, daha çox ölkənin iştirakı vacibdir.
O əlavə edib ki, Trampın “qarşılıqlı tariflər” adlandırdığı qərarları səbəbilə Çin və Avropa ilə münasibətləri gərginləşdirdiyinə görə onların razılığını almaq çox çətin olacaq.
“İndiki kimi dövrlərdə Çin və Avropa ölkələrinin razılığı mütləq lazımdır. Mövcud şəraitdə isə bu, kifayət qədər çətin görünür,” — Şinohara Reuters-ə müsahibəsində deyib. O əlavə edib ki, “valyuta müdaxilələri, hətta ölkələr arasında koordinasiyalı şəkildə həyata keçirilsə belə, artıq daha az təsirli olur, çünki bazarlar həddindən artıq böyüyüb.”
2007-2009-cu illərdə Yaponiyanın beynəlxalq maliyyə məsələləri üzrə maliyyə nazirinin müavini olmuş Şinohara, həmin dövrdə yenin kəskin bahalaşmasının ixracata mənfi təsir göstərməməsi üçün ABŞ və Avropa ilə əməkdaşlıq danışıqları aparıb.
O, həmçinin 2008-ci ildə Lehman qardaşlarının iflasından sonra yaranan qlobal maliyyə böhranının həlli istiqamətində dünya liderləri arasında görülən işlərdə də fəal iştirak edib.
“Əvvəlki iqtisadi şokların əksəriyyətində səbəbi müəyyən etmək olurdu. Trampın hərəkətləri ilə yaranan indiki vəziyyətdə isə nə vaxt və neçə dəfə belə şokların baş verəcəyini demək çətindir,” — deyə, Şinohara bildirib. “Bu da investorları qeyri-müəyyənlikdə saxlayır və bazarların dəyişkənliyini artırır.”
Şinohara əlavə edib ki, Trampın tətbiq etdiyi tariflərin Yaponiyanın iqtisadiyyatına vuracağı zərər gözləniləndən daha böyük ola bilər, çünki ölkənin iqtisadiyyatı ABŞ ixracatına, xüsusilə də avtomobil sənayesinə çox bağlıdır.
“Yaponiyanın ABŞ-a ixracdan asılılığı o deməkdir ki, ABŞ iqtisadiyyatı zəifləyən kimi bu, Yaponiyaya çox böyük zərbə vuracaq,” — deyə o qeyd edib. “Yaponiya üçün əsas məsələ iqtisadiyyatını ABŞ bazarından uzaqlaşdıraraq diversifikasiya etməkdir.”
Şinohara bildirib ki, zəif yen milli istehlakı zəiflətmək baxımından problem yaratsa da, əgər yen qəfil bahalaşarsa və ixracata zərər versə, vəziyyət dərhal dəyişə bilər: “Əgər yenin bahalaşması sürətlənərsə, bu, Yaponiyanın istehsal sektorundan dərhal kəskin reaksiya və siyasət dəyişikliyi tələb edəcək.”
ABŞ Yaponiyanın ən böyük ixrac bazarıdır və ixracın təxminən 28%-i avtomobil göndərişlərindən ibarətdir.
Trampın avtomobil idxalına 25% rüsum, digər Yapon məhsullarına isə qarşılıqlı olaraq 24% tarif tətbiq etməsi, analitiklərin fikrincə, Yaponiyanın iqtisadiyyatına böyük zərbə vuracaq və bu tariflər ölkənin iqtisadi artımını 0.8 faiz bəndi azalda bilər.
Yaponiya Bankının pul siyasəti ilə bağlı Şinohara bildirib ki, mərkəzi bank inflyasiyaya uyğunlaşdırılmış, real borclanma xərcləri hələ də çox aşağı olduğu üçün faiz dərəcələrini tədricən artırmağa davam etməlidir.
“Amma hazırda bazarlarda qeyri-sabitlik bu qədər yüksək olduğu üçün Yaponiyanın faiz dərəcələrini artırması həm mümkünsüzdür, həm də məqsədəuyğun deyil.”
