Mülkiyyət girovu bank krediti verilən zaman tələb olunur. Girova qoyulan mülkiyyətin qiymətləndirilməsi yalnız müstəqil qiymətləndirici şəxs tərəfindən aparılır. Bu tələb bir neçə amillə bağlıdır: 1) müstəqil qiymətləndirici şəxs qiymətləndirdiyi mülkiyyətə heç bir marağı mülki olmur, 2) mülkiyətə qarşı heç bir gerçək və öhdəlik qanunu yoxdur. Aydındır ki, girov mülkiyyət alan bankın özünü qiymətləndirmək hüququna malik deyil, çünki bankın mülki marağı var.
Girovun qiymətləndirilməsinin bazar qiymətinə bərabər olmadığını anlamaq lazımdır. Obyektin bazar qiymətindən fərqlənən ləğv edilmə dəyəri ölçülür.
1. Nəyə görə girov ləğv etmə dəyəri ilə ölçülür.
Ləğv etmə dəyəri nə deməkdir? Bu obyektin yadlaşdırıldığı halda olacağı dəyərdir. Sadə dillə desək, əgər kredit götürən kreditləşmə müqaviləsinə əsasən öz öhdəliklərini yerinə yetirməsə, müəyyən müddət bitdikdən sonra girovun obyekti satışa çıxardılacaq.
Bank borcalananın borcunu qısa bir zamanda qaytarması marağındadı. Ona görə bank əmlakın bazar qiyməti ilə satılmasını gözləyə bilmir və qiymətləndirmə daha ucuz, ləğv etmə dəyəri ilə aparılır və bank minimal müddətdə öz kredit ehtiyyatlarını bərpa edir.
2. Girov üçün ləğv etmə qiymətləndirməsinin xüsusiyyətləri
- Kredit müqaviləsinin bağlandığı zaman girov qismində təqdim olunan əmlakın girov qiyməti;
- Girovun dəyərinin qiymətləndirməsi onun bazar qiymətinin əsasında müəyyənləşdirilir;
- girov əmlakının ehtimal edilən reallaşdırmasında onun sahibi dəyişdirilə bilər, bu isə öz növbəsində istifadə qaydalarını dəyişdirə bilər ;
- daşınmaz əmlakın hesablanmasında ləğv etmə endiriminin əmsalının seçilməsi obyektin ləğv edilməsi əsasında aparılır. Obyektin ləğv edilməsi obyektin harada yerləşməsindən, vəziyyətindən, ölçülərindən, bazar qiymətindən, regionda əmlak bazarının inkişafından, müəyyən yaşayış məntəqəsindən, satışın təxmin edilən vaxtından. Bina və tikintilər üçün açıq bazarlardan satış prosesi iki aydan çox olmamalıdır.
Ən çox ləğv edilən daşınmaz əmlaklar ofis binaları və müəssisələri, sonra isə ticarət binaları, daha sonra isə istehsal və anbar tikintiləridirlər.
Borcalanın kedit müqaviləsinə əsasən öhdəliklərini yerinə yetirmədiyi zaman kredit verən girov qoyulan obyektin müsadirə olunması istəyinin real imkanı var. Bu ilk növbədə o deməkdir ki, girov qoyulmuş əmlak ilkin vəziyyətini qoruyub saxlamalıdır.
