Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsindən sonra tədarükün kəsilməsi ilə bağlı narahatlıqlar və bununla bağlı sanksiyalar qlobal xam neft ehtiyatlarının koordinasiyalı buraxılması ilə bağlı danışıqların getməsi xəbərləri ardından neftin qiyməti son səkkiz ildə ilk dəfə bir barreli 106 dolları ötüb.
Banker.az xəbər verir ki, Brent markalı xam neftin bir barreli Londonun ICE birjasında may fyuçersləri üzrə 106.79 səviyyəsinə qədər bahalaşdı. Bu da gün ərzində 7%-ə yaxın artımdır.
ABŞ-ın müstəqil peyk şirkətlərindən biri açıqlama verdi ki, Çərşənbə axşamı Rusiya və Ukrayna arasında danışıqların nəticəsiz qalmasından sonra nəhəng 64 km uzunluqda olan rus hərbi karvanı Ukraynanın paytaxtı Kiyevə yaxınlaşıb.
Dünyanın ən böyük gəmiçilik şirkəti “Maersk” çərşənbə axşamı Rusiyaya və Rusiyadan konteyner daşınmasını dayandıracağını deməsi ilə Rusiyanın iqtisadi təcrid vəziyyəti daha da dərinləşdi. Bu arada Britaniya Rusiya ilə əlaqəsi olan bütün gəmilərin Britaniya limanlarına daxil olmasını qadağan edən qanun qəbul edib.
“Ukraynadakı kövrək vəziyyət, Rusiyaya qarşı maliyyə və enerji sanksiyaları enerji böhranını alovlandıracaq və neftin qiymətini yaxın perspektivdə bir barreli 100 dollardan yuxarı və münaqişə daha da kəskinləşərsə, daha da yüksəldəcək”- deyə, “Reuters”ə “Rystad Energy”nin neft bazarı üzrə baş analitiki Louise Dickson bildirir.
Banker.az olaraq xatırladırıq ki, ABŞ, Aİ, Böyük Britaniya, Yaponiya və Avstraliya da daxil olmaqla dünya üzrə hökumətlər Rusiyaya qarşı onun ən böyük banklarını, dövlət müəssisələrini və yüksək rütbəli şəxsləri, o cümlədən oliqarxları və əksər insanları hədəf alan genişmiqyaslı sanksiyalar elan ediblər. Bu yaxınlarda Vladimir Putin də bu siyahıya daxil edilib. Bir çoxları da texnologiya və digər malların Rusiyaya ixracını əngəlləyib və son olaraq Rusiyanın SWIFT beynəlxalq ödəniş sisteminə çıxışını qadağan edib.
Rusiya neftinin alıcıları BP-nin Rusiyanın Qara dəniz limanından mazut yükləmələrini ləğv etməsi ilə əlaqədar sanksiyalara görə ödənişlər və gəmilərin mövcudluğu ilə bağlı çətinliklə üzləşirlər.
Enerji İnformasiya Administrasiyasının (EIA) məlumatına görə, Rusiya 2020-ci ildə dünyanın üçüncü ən böyük neft istehsalçısı və ikinci ən böyük təbii qaz istehsalçısı olub və bu da dünya enerji bazarlarına böyük təsir göstərib. Beynəlxalq Enerji Agentliyi (IEA) ABŞ da daxil olmaqla üzvlərinin bəzi qiymət endirimlərini təmin etmək üçün strateji neft ehtiyatlarından (SPRs) neftin həcminin buraxılmasını əlaqələndirmək qabiliyyətinə malik olduğunu bildirib.
Səudiyyə Ərəbistanı kimi ölkələrin ehtiyat gücü və hasilatı nisbətən tez sürətləndirmək imkanlarını nəzərə alaraq bazara əlavə həcmlər gətirmək üçün təzyiqlər də artır. Bununla belə, Səudiyyə Ərəbistanı, OPEC-in digər üzvləri ilə birlikdə, bazara həcmlərin ölçülmüş şəkildə qaytarılmasını əlaqələndirmək üçün son illərdə Rusiya ilə sıx əməkdaşlıq edir, S&P analitiklərinin fikrincə, bu münasibətlər onun Rusiya ilə mövcud kvota razılaşmalarını asanlıqla poza bilməsini çətinləşdirə bilər.
Bu koordinasiya 70 milyon barrel bazara neft buraxa bilər ki, qiymətləri bir qədər sakitləşdirsin.
“Standard & Poor`s Global Ratings” beynəlxalq reytinq agentliyi 2022-ci il üçün “Brent” markalı neftin bir barelinin qiyməti ilə bağlı proqnozunu 75 ABŞ dollarından 85 ABŞ dollarına, “WTI” nefti üzrə isə 70 ABŞ dollarından 80 ABŞ dollarına qaldırıb.
Reytinq agentliyi xatırladıb ki, xam neftin qiyməti fevralın 24-də səhər saatlarında Rusiya Ukraynaya daxil olduqdan sonra sıçrayıb, “Brent” və “WTI” gün ərzində 100 $/barel həddini keçərək 2014-cü ildən bəri ən yüksək səviyyəyə çatıb. ABŞ prezidenti Co Bayden və digər dünya liderləri Rusiyaya qarşı tətbiq edilən yeni sanksiyaların neft və qaz ixracına şamil edilməyəcəyini şərh etməsindən sonra bazar sakitləşib.
Reytinq agentliyi bildirir ki, Rusiya-Ukrayna münaqişəsi neft və qaz qiymətləri üçün ən böyük risk olaraq qalır.
“Biz inanırıq ki, fundamental qlobal tələb və təklif göstəriciləri son aylarda güclənib və hər halda, qısa müddətdə daha yüksək qiymətləri dəstəkləyəcək. Münaqişə ilə bağlı Rusiyanın neft və qaz ixracı, istər sanksiyalar, istər infrastruktura kiberhücumlar, istərsə də Rusiya həcmləriinə görə, qiymətlərin daha da artmasına səbəb ola bilər və biz münaqişənin inkişafı ilə yaxın müddətli qiymət dəyişkənliyini gözləyirik”.
Agentlik onu da bildir ki, Almaniya ABŞ-ın da sanksiyaya tətbiq etdiyi “Şimal axını-2” qaz kəmərinin sertifikatlaşdırılmasını dayandırıb. Baxmayaraq ki, bunun qısa müddətdə qaz idxalına təsir edəcəyini gözləmirik.
