Müəllif: Embawood: Strateji İdarəetmə Qrupunun rəhbəri və Qafqaz Universiteti Marketinq müəllimi Cəbrayıl Vəliyev
Şirkətlərimizdə idarəetmə professionallığı səviyyəsi aşağı səviyyədə olduğu kimi, bunu aradan qaldırma potensialı da aşağı səviyyədədir. Şirkətlər cəmiyyətin bir vahidi olduğuna görə bu və ya digər vasitə ilə cəmiyyətdə olan bütün “xəstəliklər” onun kiçik forması olan şirkətlərdə də baş verməkdədir. Şirkət bir orqanizmdir… Başı, bədəni, qolları, ayaqları mövcuddur… Orqanizmin bir üzvündə meydana çıxan bədxassəli yaralar sağalmayınca digər üzvlərə də yayılır və onların da funksiyalarını pozar. Çünki organizm bir sistemdir. Sistem şəklində mövcudluğunu davam etdirməsi üçün sistemi əmələ gətirən hissələr sağlam olmalıdır.
Şirkətlər də eyni orqanizm kimi müəyyən strukturu olan və bu strukturların üstləndikləri funksiyaları əhatə edən bir sistemdir. Amma eyni zamanda hər bir sistem indiki zamanda ətraf mühitlə açıq əlaqədədir. Ancaq bu əlaqə də məhz çox zaman sistemli əlaqələrdən yoxsun, insanların maraqları əhatəsində yaranır. Belə olduğu təqdirdə isə mühitdə olan “xəstəliklər”ə asanlıqla bulaşılır. Şirkətlərdə idarəetmənin professionallıq səviyyəsi aşağı səviyyədə olduğu zaman, qeyri formal ünsiyyət və əlaqələr artır və bu da şirkətin sistemli şəkildə şirkət maraqları istiqamətində deyil, insanların, şəxslərin subyektiv maraqları çərçivəsində idarə olunmasına gətirib çıxarır.
Sistemli işləyən şirkəti analiz etmək və problemi aşkarlamaq də asandır. Əks təqdirdə isə analizlər aparmaq və nəticədə problemi aşkarlayıb həll etmək çətinləşir. Sistem nə qədər sağlam olarsa ətraf mühitin mənfi təsirləri azalır. Qeyri-sağlam bir sistemə ətraf mühit təsirləri daha kəskin təsir edir. Şirkətin daxili mühitini yaradan, dəyişdirən əsas faktor əməkdaşlarıdır. Elə ən çox təsirlənən və təsir edən faktor da məhz əməkdaşlardır.
Yuxarıda qeyd etdiyim cəmiyyətdə olan mənfilikləri məhz qurumsallaşmayan (korporativləşməyən) şirkətlərdə də görmək mümkündür… ikiüzlülük, riyakarlıq, intriqalar, yaltaqlıq… və s… Sağlam olmayan bir iç mühitdə dəyişiklik əlbəttə ki lazımdır… Ancaq fikrimcə, ən faydalı dəyişiklik sağlam bir mühitdə həyata keçirilən dəyişikliklərdir.
Dəyişiklik təşəbbüsləri necə ki sağlam olmayan cəmiyyətlərdə müxtəlif rezonanslar yaradır, eləcə də şirkətlərdə bu baş verir və çox zaman dəyişiklik öz məqsədindən kənarlaşır və daha mənfi nüanslar yaradır… Buna görə də dəyişiklik etmək üçün ilk növbədə sağlam daxili mühitin yaradılmasına çalışmaq lazımdır ki, bu da davamlı mükəmməlləşməyi seçən sistemli idarə etmə ilə mümkündür…
