Yaxın illərdə Braziliya qəhvəsinin dadı dəyişə bilər. Belə ki, dünyanın ən böyük yumşaq qəhvə növü (arabika) istehsalçısı olan Cənubi Amerika ölkəsi yeni reallıqla üz-üzədir. İqlim dəyişikliyi bu həssas dənələrin yetişdirilməsini çətinləşdirir və getdikcə daha çox fermer daha acı dad verən, lakin istiyə davamlı və xəstəliklərə qarşı dayanıqlı olan robusta sortuna üstünlük verir.
İqlim dəyişməyə məcbur edir
Əsasən arabika yetişdirilən Braziliyanın ənənəvi qəhvə bölgələri güclü və uzunmüddətli quraqlıqlardan, həmçinin anormal istilərdən əziyyət çəkir. Arabika hələ də ölkənin əsas ixrac məhsulu olaraq qalır, lakin robusta istehsalı sürətlə artır: ABŞ Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin məlumatına görə, son 10 ildə robusta istehsalı 81%-dən çox artıb.
Son üç il ərzində arabika istehsalı ildə təxminən 2–2,5% artdığı halda, robusta ildə təxminən 4,8% artım göstərib. Bu mövsümdə isə robusta istehsalı demək olar ki, 22% artaraq rekord həddə çatıb. Analitiklərin fikrincə, bu fakt robustanın əlverişsiz hava şəraitinə daha yaxşı dözdüyünü və getdikcə daha sərfəli hala gəldiyini sübut edir.
Braziliyanın daha isti bölgələrində, arabikanın yetişdirilməsi mümkün olmayan ərazilərdə fermerlər yüksək temperaturun təsirini azaltmaq üçün robusta yetişdirməyin yollarını tapırlar. Bu texnikalardan biri — qəhvə ağaclarını yerli ağac növlərinin kölgəsində əkməkdir.
“Bu halda plantasiya məhsuldar qalır, torpaq daha çox nəm saxlayır və daha az deqradasiyaya uğrayır”, — deyə Amazonka bölgəsindən robusta istehsalçısı “Cafe Apui” şirkətinin kommersiya direktoru Jonatas Maçado izah edir.
Fərqli dad, fərqli istehlak
Dünyanın ən böyük robusta istehsalçısı Vyetnamdır, lakin Braziliya ona sürətlə yaxınlaşır və “Rabobank” analitiklərinin fikrincə, tezliklə geridə qoya bilər.
Robusta arabikadan daha çox kofein tərkibli, daha güclü və tünd dada malikdir. Lakin gənc nəsil artıq qəhvənin növünə və ya qovrulma dərəcəsinə o qədər də diqqət yetirmir. Onlar süd, qaymaq və siroplar əlavə olunan fərdiləşdirilmiş içkilərə üstünlük verirlər, bu isə dənələrin orijinal dadını demək olar ki, tamamilə gizlədir.
“Onları incə dad çalaları və ya dənənin mənşəyi o qədər də maraqlandırmır”, — deyə “Euromonitor International” şirkətinin qlobal tədqiqatlar üzrə meneceri Metyu Berri bildirir.
Bundan əlavə, əgər qəhvə qiymətləri artmaqda davam edərsə, istehlakçılar daha ucuz olduğu üçün robustaya üstünlük verə bilərlər.
Gözlənilməz müttəfiq — Avropa İttifaqı
Avropada robusta ilə arabika arasındakı qiymət fərqi yaxın illərdə daha da arta bilər. Aİ-nin yeni qanunu idxal olunan məhsulların yaxın zamanda meşə qırılmasına məruz qalmış ərazilərdə istehsal edilmədiyini sübut etməyi tələb edəcək. Lakin “Rabobank”ın məlumatına görə, əsasən robustadan hazırlanan həll olunan qəhvə bu qaydalara tabe olmayacaq. Bu istisna robusta əsaslı məhsullara tələbi kəskin artıra bilər. Aİ artıq həll olunan qəhvənin ən böyük istehlakçısıdır — dünya bazarının təxminən 50%-i onun payına düşür.
Robusta ənənəvi olaraq arabikadan daha ucuz olsa da, son vaxtlar onun qiymətləri rekord həddə çatır. Braziliya Kənd Təsərrüfatı Tədqiqatları Korporasiyasının qəhvə üzrə tədqiqatçısı Aleksandro Teyşeyranın sözlərinə görə, yüksək qiymətlər və robustanın arabikadan təxminən iki dəfə məhsuldar olması daha çox braziliyalı fermeri məhz bu növə investisiya qoymağa sövq edir.
Bundan əlavə, robusta istehsalçıları öz dənələrinin keyfiyyətini daim yaxşılaşdırırlar ki, bu da növü istehlakçılar üçün daha cəlbedici edir və qiymət artımına töhfə verir.
