Bankçlıqda xidmət kanalları, imkanlar və xidmət çeşidləri baxımından getdikcə genişlənir. Bu təbii ki, bir tərəfdən texnologiyaların inkişafı ilə bağlıdırsa, digər tərəfdən də insanların artan ehtiyacları ilə əlaqədardır. Belə ki, insanlar artıq bank xidmətlərini daha sürətli, təhlükəsiz və üstəlik pandemiyanın yaratdığı yeni tələbə əsasən maksimal dərəcədə insansız əldə etmək istəyir. Buna müvafiq olaraq dünya üzrə bir çox aparıcı banklar artıq illərdir mövcud olan digital bankçılıq imkanlarını daha da təkmilləşdirirlər. Ölkəmizdə də son onillikdə xidmət kanallarının təkmilləşməsi baxımından irəliləyişlər vardır. 
Belə ki, daha öncələr ATM yalnız nağd vəsaitlərin alınması üçün istifadə edilirdisə artıq bir sıra ödənişləri həyata keçirmək, eyni zamanda CASH IN xidmətinin də inteqrasiyası ilə hesaba vəsaitin daxil edilməsi imkanları da əlavə olunmuşdur. Bundan başqa mobil və internet bankçılıq üzərindən daha öncələr yalnız məlumatların görüntülənməsi imkanı var idisə bu gün artıq hesab açılması və hesab üzrə bir çox əməliyyatların aparılması imkanları da geniş istifadə olunmağa başlayır.
Təbii ki, bu istiqamətlər üzrə dünya təcrübəsinə baxdığımız zaman xüsusilə bir sıra aparıcı ölkələr, bank sektorunda texnologiyaların tətbiqi sahəsində ölkəmizdən çox daha irəlidə olduqlarını görmək mümkündür. Məsələn bizə mental olaraq daha yaxın olan Türkiyədə, Küveyt Türk tərəfindən təqdim edilən XTM layihəsi diqqəti cəlb edir. Burada şəkildən də göründüyü kimi ATM və Bank filialının xidmət çeşidləri birləşdirilərək insansız bankçılıq xidməti yaradılmışdır. Bu mövzu son dönəmlərdə COVİD-19 virusunun yaratdığı məhdudiyyətlər fonunda daha da aktuallıq qazanmışdır. Belə ki, bu yanaşmada insan hər hansı başqa şəxslərlə münasibətdə olmadan individual qaydada istənilən bank əməliyyatlarını rahat və təhlükəsiz formada həyata keçirə bilir. 
Ancaq burda bir məqam vardır. Azərbaycan insanı banka gedərkən onun üçün hər hansı əməliyyatlarda və ya sənədlərin doldurulmasında bank əməkdaşının dəstəyinə ehtiyac duyur. Bu məqam daha öncə qeyd etdiyim kimi, tək bizə yox, ümumlikdə Türk insanına xas olduğu üçün XTM yanaşmasında nəzərə alınmışdır. Belə ki, XTM-in yuxarı hissəsində əlavə bir ekran da yerləşdirilmişdir ki, xidmətlərdən istifadə edən şəxsin hər hansı sualı yaranarsa o rahat şəkildə aparatın özündən zəng mərkəzinə bağlanaraq canlı bank əməkdaşından məsləhət ala bilir, eyni zamanda əməliyyatlar zamanı yaranan suallarına cavab alır.
Düşünürəm ki, bu yanaşmanın Azərbaycan bazarında da tətbiq olunması çox ciddi bir innovasiya ola bilər. Bu həm mövcud pandemiya şəraitində, eyni zamanda gələcəkdə yarana biləcək hər hansı bioloji krizis dönəmlərində bank sektoru üçün ciddi bir təhlükəsizlik imkanı yaradacaqdır.
Digər bir sual da önəmlidir ki, Azərbaycan insanı buna hazırdırmı? Bu gün üçün tam hazır olmaya bilər. Ancaq, mövcud pandemiya reallığı nəzərə alınmaqla, bu texnologiyanı bazara ilk gətirən, tətbiq edən və insanları öyrədən bank onun ən böyük faydasını qazanmış olacaq. Bu cür innovasiyalara investisiya edərkən bank bilməlidir ki, XTM və ya bənzər insansız bankçılıq texnologiyaları əlavə qazanc əldə etmək üçün deyil, xərclərə qənaət etmək üçündür.
Yazının müəllifi:
Sənan Həsənov
Biznes kouç
