Təcrübədə banklar müəyyən meyarlar üzrə aşağıdakı kimi təsnif olunur:
- Dövlət bankları – bunlar Mərkəzi banklardır.
- Kommersiya bankları – özəl kredit strukturunun bir növü.
- Depozit bankları əhalinin qənaət vəsaitlərinin yenidən bölüşdürülməsi üzrə ixtisaslaşmışlar və müxtəlif əməliyyatları yerinə yetirirlər.
Bankların hansı növləri mövcuddur?
- xidmət sənayesi üzrə:
- filialların sayına görə: filiallı və filialsız;
- xidmət sahələri üzrə: regional, regionlararası, milli və beynəlxalq;
- Kapital həcmi üzrə: nizamnamə kapitalına görə.
Bundan başqa investisiya bankları da mövcuddur. Bu strukturların əsas tapşırığı girov qoyanlara istiqrazlar, səhmlərin alınması və yerləşdirmə vasitəsi ilə uzun müddət sərmayəni səfərbər etməkdir. Hazırda investisiya banklarının iki növü var.
Bu bankların ilk növü qiymətli kağızlarla əməliyyat aparır.
Onlar müəssisələrə qiymətli kağızları yerləşdirirlər və mühasibə sahəsində məsləhətçi, Euromarketlərdə avroistiqrazların yerləşdirilməsində vasitəçi rolunu oynayaraq vasitəçilik xidmətlərini həyata keçirir. İnvestisiya banklarının məhz ikinci növü kreditləşmə ilə məşğul olur. Kredit təşkilatlarının passivləri öz hesabına, depozitlər, kreditlər hesabına formalaşır. Bunun ardınca ipoteka bankları gəlir və bunlar mülkiyyət əleyhinə olan kreditlərlə ixtisaslaşmışlar. Bu növ bank ilk dəfə Sileziyada yaranmışdı. Bu iri mülkədar təsərrüfatlarına maliyyə yardımı göstərən dövlət bankı idi. Daha sonra, bank əhalinin bütün təbəqələrinə xidmət göstərmişdir.
Daha sonralar Almaniya, ABŞ, Rusiya, Kanada, Fransa və s. dünya ölkələrində də ipoteka bankları yaranmışdı. Müəyyən bir zaman ərzində kiçik bir vəsait cəlb edərək yaranan banklar əmanət bankları adlanır. Bu bankların fəal olaraq yerinə yetirdiyi əməliyyatlar sırasına yaşayış evlərinin, digər qiymətli kağızların ipotekaya girov qoyulması daxildir.
Bu sistemin ən məşhur növlərindən biri poçt – əmanət banklarıdır. Bankların və poçt bölmələrinin belə birləşməsi hələ 20-ci əsrdə Böyük Britaniya və Yunanıstanda meydana gəlmişdi. Şirkətin kredit və maliyyə məsələləri ilə kooperativ banklar məşğul olur. Belə banklarda xüsusi ehtiyat fondları formalaşıb. Onlar qısamüddətli kimi təqdim olunur.
Orta müddətli kreditlər də belədir. Onların xidmətlərinin əsasını maliyyə və maddi aktivlər təşkil edir. Bəzi dövlətlərdə kommunal banklar da mövcuddur və onların əsas məqsədi kənd təsərrüfatının inkişafı və ona maliyyə xidmətlərinin göstərilməsidir.
