OPEX (əməliyyat xərcləri) nədir?
OPEX (ing. Operating Expense, Operation Expenditure – “əməliyyat xərcləri”) – şirkətin işini təmin etmək üçün gündəlik xərcləri.
Bunlara, məsələn, icarə və kommunal ödənişlər, işçilərin əmək haqqı, nəqliyyat xərcləri, xammal və materialların alınması, rabitə xərcləri, avadanlıqların saxlanması, bank xidmətləri, sığorta, reklam xərcləri, ofis ləvazimatlarının alınması və s. aiddir.
OPEX-in fərqləndirici xüsusiyyətləri:
– əsasən təşkilatın gəlirləri hesabına maliyyələşdirilir;
– çox istifadə edilə bilən, müntəzəm olur (gündəlik, illik);
– alınan / ödənilən məhsulu müddəti bir ildən çox deyil;
– şirkəti inkişaf etdirməyə və ya genişləndirməyə deyil, onun işini indiki səviyyədə saxlamağa yönəlir.
OPEX və CAPEX
OPEX (əməliyyat xərcləri) və CAPEX (kapital xərcləri) – qeyri-maddi aktivlərə investisiyalar) biznes xərclərinin əsas kateqoriyalarıdır.
Müxtəlif şərtlərdən asılı olaraq, eyni xərcləri ya OPEX, ya da CAPEX kimi qəbul etmək olar.
Məsələn, ehtiyat hissələrinin alışı. Əgər onlardan bir neçəsini almısınızsa və onlar tez-tez dəyişdirilirsə, bu, çox güman ki, OPEX olacaq. Əgər söhbət, məsələn, mühərriklərdən gedirsə, bunu CAPEX-ə aid etmək olar.
Qərar qəbul edərkən hər bir işin öz istinad nöqtəsi olacaq: şirkəti kapitallaşdırmaq və ya gəlirliliyi artırmaq, vergiləri azaltmaq və s.
Nüanslar
Şirkətlər gəlirləri qorumaqla yanaşı, cari biznes prosesləri optimallaşdırmaq üçün OPEX-i azaltmağa çalışırlar. Eyni zamanda OPEX xalis mənfəətin və müvafiq olaraq gəlir vergisinin azalmasına gətirib çıxarır.
Qısamüddətli planlaşdırma nöqteyi-nəzərindən OPEX həmişə daha ucuzdur (aylıq/illik icarə ilə müqayisədə). Lakin uzunmüddətli perspektivdə müntəzəm xərclər ciddi yükə çevrilə bilər.
OPEX kiçik başlanğıc bizneslər üçün inkişafa qənaət etmək üçün prioritetdir. Ancaq eyni zamanda, OPEX nə qədər yüksək olsa, digər şəxslərdən – ev sahiblərindən, autsorserlərdən asılılıq bir o qədər yüksəkdir.
Fakt
OPEX istənilən biznesdə var, CAPEX isə olmaya da bilər (hər şey icarəyə götürülübsə və s.).
