Aktivlərin həcminə görə bankların reytinqi

Bu dəfə sizə bankların aktivlərinin həcminə görə mövcud sıralamanı təqdim etmək istərdik. Reytinq bankların rüblük və ya yarım illik maliyyə hesabatlarındakı rəqəmlər əsasında tərtib olunmuşdur.

Cədvəldə bankların aktivləri milli valyutada, Azərbaycan manatı ilə verilmişdir. Həmçinin bəzi bankların maliyyə hesabatlarında xarici valyutada olan aktivlərin həcmi göstərildiyi uçsun onları da cədvəldə qeyd etməyi vacib bildik. “Bank Standard”-da rüblük hesabatlar açıqlanmadığı üçün 2012-ci ilin 31-dekabrına olan rəqəmə istinad etməli olduq. Lakin buna rəğmən bank reytinqdə 4-cü pillədə qərar almışdır. Cari il ərzində isə bankın daha da irəlilədiyini güman etmək olar. İlk üç pillədə isə Beynəlxalq Bank, Xalq bank və Kapital Bank yer tutmuşdur.

Lakin reytinqlə tam tanışlıqdan öncə qısaca aktivlərin nədən ibarət olmasına nəzər salaq.  Aktivlər əsasən bankların balansı hesabatında yer alır.

Balans hesabatı – müəssisənin bəlli bir tarixdəki aktivlərini və passivlərini (öhdəlik, kapital) göstərən hesabatdır. Balans hesabatının əsas elementləri aktivlər, öhdəliklər və kapitaldır.

Hər hansı bir bankın aktivləri sırasında yer ala bilər:
–    Pul vəsaitləri və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri
–    İnvestisiya və ya ticarət üçün qiymətli kağızlar
–    Müştərilərə verilmiş kreditlər,
–    Banklara, dövlətə və ya digər orqanlara verilmiş kreditlər
–    İnvestisiya əmlakı
–    Əmlak və avadanlıqlar
–    Qeyri maddi aktivlər (müxtəlif proqram təminatları və s)

Aktivlər (assets) – mühasibat termini olub geniş mənada müəssisənin sahib olduğu bütün maddi varlıqları əhatə edir. Müəssisənin aktivlərinin cəmi “balance sheet” sənədində onun öhdəliklərinin cəminə bərabər olmalıdır. Beynəlxalq mühasibatlıqda aktivlərin aşağıdakı təsnifatı mövcuddur:
(a) cari aktivlər – nağd pullar, qiymətli kağızlar, bank depozitləri və nağd pula mümkün qədər tez çevrilə bilən digər predmetlər;
(b) ticarət investisiyaları – “törəmə” və ya birgə kompaniyalara investisiyalar;
(c) “fixed” aktivlər – torpaq, binalar, fabriklər, maşın və avadanlıqlar, mebellər;
(d) qeyri-maddi aktivlər – qudvill (xoşməramlı,müsbət reputasiya), patentlər və s. Aktivlər və passivlər

Aktivlər və passivlər (assets and liabilities) aktivlər keçmiş hadisələr nəticəsində obyekt tərəfindən idarə olunan elə resurslardır ki, bunlardan gələcək iqtisadi effekt və xidmət potensialının obyektə axması gözlənilir. Passivlər keçmiş hadisələrin nəticəsi olan obyektin mövcud olan öhdəçilikləridir