Xəbərlərin yoxlanılması
İnsanların əksəriyyəti dünyada nələrin baş verdiyini bilmək istəyir. Əvvəllər bunun üçün axşam xəbər buraxılışını və ya səhər qəzetini gözləmək lazım gəlirdi, indi isə telefonlar sayəsində bütün xəbərlərə çıxışımız var. Və bu bizə xəbərləri daim yoxlamağı və son hadisələrdən xəbərdar olmağı öyrətdi.
Bir çoxları sosial şəbəkələrdən istifadəsini məhdudlaşdırmağın daha yaxşı olduğunu başa düşürlər. Bəziləri telefona gələn bildirişləri bağlayır, bir sıra tətbiqlərdən imtina edir və xəbər lentini oxumağa xüsusi vaxt ayırır.
Asurion 2018 sorğusunun nəticələrinə görə, insanlar öz telefonunu orta hesabla hər 12 dəqiqədən bir yoxlayırlar. Bu, yalnız vaxt itkisi ilə deyil, bir sıra digər mənfi nəticələrə gətirib çıxarır.
Belə ki, nevrologiya mütəxəssisləri çoxdan sübut ediblər ki, gün ərzində internetdə oxuduğumuz neqativ xəbərlər bizim konsentrasiyamıza mənfi təsir göstərir. Amerikanın Psixologiya Assosiasiyasının keçirdiyi sorğunun nəticələrinə görə, xəbərlər insanların 56%-də stressə səbəb olur.
Əlbəttə ki, xəbərləri oxumaqdan tam olaraq imtina edə bilmərik. Sadəcə üəyyən məhdudiyyətləri tətbiq etməyiniz tövsiyə olunur, məsələn, lazımsız tətbiqləri silə bilərsiniz.
Özünüzü başqaları ilə müqayisə etmək
Bu vərdiş dünya qədər qədimdir. Sosial şəbəkələrin yaranması ilə müqayisə üçün daha çox səbəbimiz var. Əslində, özünü ətrafımızdakılarla müqayisə etmək vərdişi insanın təbiətində var.
Müasir dövrdə müqayisə bizim tərəqqimizi ləngidir. Bu yalnız sizdən daha uğurlu olan insanlara deyil, həmçinin sizdən daha az uğurlu olan insanlarla müqayisə nəticəsində olur. Hər iki müqayisə bizim koqnitiv bacarıqlara mənfi təsir göstərir. Özümüzü uğursuz insanlarla müqayisə edərək, sadəcə öz statusumuzu təsdiqləmiş oluruq. Bizdən daha uğurlu olan insanlarla müqayisə isə paxıllıq oyadır və özünəgüvəni sarsıdır.
Özünüzü kimsə ilə müqayisə etmək vərdişindən yaxa qurtarmaq üçün sosial şəbəkədəki xəbər lentini qaydaya salmalısınız – paxıllıq etdiyiniz insanları oradan çıxarın.
Real həyatda da daima özünüzü kimsə ilə müqayisə edirsinizsə, həmin insana fərqli nöqteyi-nəzərindən baxın. Onun şəxsi keyfiyyətləri, zəif tərəfləri və ortaq olduğunuz şeylər haqqında düşünün. Beləliklə, qısqanclığınız empatiya ilə əvəz olunacaq.
Yemək stresslə mübarizə aparmağın bir yolu kimi
Bir çox insan stresslə mübarizə aparmağın yolu kimi yeməyi seçir. Adətən belə hallarda təsəvvürümüzdə “bir vedrə” dondurma yeyən biri canlanır. Əslində, insanlar yalnız stress ilə deyil, eyni zamanda narahatlıq və cansıxıcılıqla da yemək vasitəsilə mübarizə aparırlar. Həqiqət budur – yemək yeyəndə sakitləşirik.
Duyğularımızla bu qədər bağlı olan vərdişi necə dəyişdirmək olar? Əvvəlcə problemi “yeməyə” çalışdığınız anı izləməlisiniz. Səbəbsiz yerə əlinizi yeməyə uzatdığınız anları telefonunuzda və ya dəftərinizdə qeyd edin. Davranışınızda hər hansısa qanunauyğunluq varmı? Darıxanda, üzüləndə və ya əsəbiləşəndə əlinizi yeməyə uzadırsınızmı? İstəyinizin səbəbini tapdıqda, özünüzü dayandırmağı öyrənəcəksiniz.
Unutmayın ki, zərərli yeməklər insanda asılılıq yaradır. Şəkərli və yağlı yeməklər bizim beynimiz və bütövlükdə orqanizmimiz üçün faydalı və doydurucu deyil. Çalışın pəhrinizi yalnız faydalı ərzaqlardan təşkil edəsiniz.
Çoxvəzifəlilik
Yüzlərlə öhdəliyiniz olduqda, çoxvəzifəlilik zəruri olan bir pislik kimi görünür. Lakin keçirilən tədqiqatlar göstərir ki, bu bizim beynimizin işinə mənfi təsir göstərə bilər. Eyni vaxtda bir-biri ilə əlaqəli olmayan işləri yerinə yetirməyə çalışdığımız zaman beynimizi tükəndiririk.
Buna yol verməmək üçün nəyi nə vaxt edəcəyinizi dəqiq müəyyənləşdirin. Bu və ya digər tapşırığın yerinə yetirilməsinə daha çox vaxt ayırın, fikrinizi yayındıra biləcək faktorları aradan qaldırmağa çalışın.
Bütün bu vərdişlər ilk baxışdan zərərsiz görünə bilər. Lakin onlara tez-tez “təslim” olsanız, koqnitiv qabiliyyətinizə zərər dəyəcək. Beləliklə, növbəti dəfə özünüzdə bu vərdişlərdən birini aşkar etdikdə özünüzə sual verin: “Bu vərdişi faydalı biri ilə əvəz edə bilərəmmi?”. Beyniniz sizə təşəkkür edəcək.
